18 - The Cave - Al-Kahf

Oz bandasiga kitob nozil etgan va unda hech bir egrilik qilmagan Allohga hamd bolsin.

Uni togri qilgan; Oz huzuridan boladigan shiddatli azobdan ogohlantiradigan; yaxshi amallarni qiladigan mominlarga, ularga gozal ajr bo`lishi bashoratini beradigan qilgan Zotga.

(Ular) u(ajr)da abadiy qolguvchidirlar.

Va, Alloh O`ziga bola tutdi, deganlarni ogohlantirish uchun.

Na ularning va na ota-bobolarining bu haqda ilmi yoqdir. Ogizlaridan chiqadigan soz qanday ham ogir. Ular yolg`ondan boshqani aytmaslar.

Ular bu sozga iymon keltirmasalar, ehtimol, ularning ortidan taassuf ila ozingni halok etmoqchi bo`larsan?!

Biz yer yuzidagi narsalarni, ularning qaysilari gozalroq amal qilishini sinash uchun, zebu ziynat qilib qoyganmiz.

Albatta, Biz uning yuzidagi narsalarni qup-quruq tuproqqa aylantirguvchimiz.

Kahf va bitik egalarini Bizning ajoyib oyat — belgilarimizdan deb o`yladingmi?!

Qachonki yigitlar kahfdan joy olganlarida: «Ey Robbimiz, bizga Oz huzuringdan rahmat bergin va ishimizni ozing togrilagin», dedilar.

Bas, kahfda ularning quloqlariga bir necha yillar (parda) urdik.

Songra, ikki guruhdan qaysi biri ularning turgan muddatini hisoblovchiroq ekanini bilish uchun ularni uygotdik.

Biz senga ularning xabarlarini haq ila qissa etib beramiz. Albatta, ular Robbilariga iymon keltirgan yigitlardir. Va Biz ularga yanada ziyoda hidoyat berdik.

Ularning qalblarini mustahkamladik. Qachonki turdilar, bas: «Bizning Robbimiz osmonlaru yerning Robbidir. Undan ozgani hargiz iloh deya duo qilmaymiz. Agar shunday qilsak, nohaq sozni aytgan bo`lurmiz.

Ana u qavmimiz undan ozga xudolar tutdilar. Ularga ravshan hujjatlar keltira olarmikanlar?! Allohga yolgon uydirgandan ham zolimroq kim bor», dedilar.

«Modomiki, ulardan va ular ibodat qilayotgan, Allohdan boshqa narsadan uzoqlashmoqchi bolsangiz, kahfdan panoh joy olingiz. Robbingiz sizga Oz rahmatini taratur va sizga ishingizda osonlik yaratur», dedilar.

Quyosh chiqqanida ularning kahfining ong tomonidan moyil bolganini, botganda esa, chap tomonidan qiyib otganini korasan. Ular esa u(gor)ning keng joyidadirlar. Ana shu ham Allohning mo'jizalaridandir. Kimni Alloh hidoyatga boshlasa, osha hidoyat topguvchidir. Kimni adashtirsa, bas, hargiz unga irshod qiluvchi biron dost topa olmassan.

Ularni uygoq deb oylaysan, holbuki, uxlab yoturlar. Ularni goh ongga, goh chapga agdarib tururmiz. Itlari esa, ostonada old oyoqlarini chozib yotur. Gar ularni korsayding, ortga ogirilib qochar va ulardan qorqinchga to`lar eding.

Va shunday qilib, ularni ozaro sorashlari uchun uygotdik. Ulardan biri: «Qancha qoldinglar?» dedi. Ular: «Bir kun yoki bir kunning ba'zisicha qoldik», deyishdi. «Qancha qolganingizni Robbingiz yaxshi bilguvchidir, shaharga biringizni ushbu pulingiz ila yuboring, nazar solib, yaxshi taomni tanlab, undan rizq keltirsin va diqqatli bolsin, sizni birovga sezdirib qo`ymasin», deyishdi.

«Chunki, agar ular sizni qolga olsalar, toshboron qiladilar yoki oz millatlariga qaytaradilar. Unday bolsa, zinhor va abadiy najot topmassiz», deyishdi.

Shunday qilib, Allohning va'dasi haq ekanini va qiyomat soatida shubha yoq ekanini bilishlari uchun ularni (odamlarga) bildirdik. Endi esa, ular ishi haqida tortisha boshladilar: «Ularning ustlariga bino barpo qilinglar, Robbilari ularni yaxshi bilguvchidir», dedilar. Ishlariga golib kelganlar esa: «Ularning ustlariga, albatta, masjid qurib olurmiz», dedilar.

Hali ular: «Uchtadirlar, itlari tortinchilaridir», derlar. Va: «Beshtadirlar, itlari oltinchilaridir», deb gaybga tosh otadilar. Va: «Ettitadirlar, itlari sakkizinchilaridir» ham derlar. «Robbim ularning sanogini yaxshi bilguvchidir. Ularni juda oz kishi bilur», degin. Bas, ular haqida tortishib yurma. Tortishsang ham, ochiq tortish. Ular haqida hech kimdan fatvo ham sorama.

Zinhor bir narsani: «Buni ertaga albatta qilguvchiman», dema.

Magar: «Alloh xohlasa», degin. Qachonki unutsang, Robbingni esla va: «Shoyadki, Robbim meni bundan yaxshiroqqa yaqin bo`lishimga hidoyat qilsa», degin.

Va kahflarida uch yuz yil qoldilar va to`qqiz yil ziyoda ham qildilar.

«Ularning qancha qolganlarini Alloh yaxshi bilguvchidir. Osmonlaru yerning gaybi Unga xosdir. U naqadar yaxshi korguvchi va yaxshi eshitguvchi Zotdir. Ularga Undan ozga dost yoqdir. Va U Oz hukmida hech kimni sherik qilmas», degin.

Senga Robbing kitobidan vahiy qilinganini tilovat qil. Uning kalimalarini almashtirguvchi yoq. Undan ozga hech qanday panohni topa olmassan.

Ozingni ertayu kech Robbilariga duo qilib, Uning yuzini iroda qiluvchilar ila sabr etib tut. Hayoti dunyo ziynatini xohlab, ulardan ikki kozingni burma. Qalbini Oz zikrimizdan gofil qilib qo`yganlarimizga va havoyi nafsiga ergashib ishi izdan chiqqanlarga itoat qilma.

Sen: «Bu haq Robbingiz tomonidandir. Bas, kim xohlasa, iymon keltirsin, kim xohlasa, kufr keltirsin», degin. Albatta, Biz zolimlarga devorlari ularni orab oladigan olovni tayyorlab qoyganmiz. Agar yordam so`rasalar, eritilgan ma'dan kabi yuzlarni qovuruvchi suv bilan «yordam» beriladi. Naqadar yomon sharob va naqadar yomon joy!

Albatta, Biz iymon keltirgan va yaxshi amallar qilganlarning, go`zal ish qilganlarning ajrini zoye qilmasmiz.

Ana oshalarga adn jannatlar bordir. Ostilaridan anhorlar oqib turadi. U yerda oltindan bolgan bilakuzuklar ila bezanurlar, shoyi iplardan yaxshi liboslar kiyarlar. Ular u yerda sorilarda yonboshlagan holda bolurlar. Naqadar yaxshi savob va naqadar yaxshi joy.

Ularga ikki kishini misol qilib keltir. Ulardan biriga uzumlardan ikki bog berdik va ularni xurmo ila oradik va oralarida ekinzor qildik.

Osha ikki bog hosillarini bekami-kost berar va oralaridan anhor oqizib qoygan edik.

Uning mevasi bor edi. U oz sherigi ila gaplashar ekan: «Mening sendan molim kop va odamlarim quvvatliroq», dedi.

U oz bogiga kirar ekan, oziga zulm qilgan holida: «Men buni hech qachon yoq boladi, deb oylamasman.

Qiyomat qoim bolmasa kerak, deb oylayman. Agar Robbimga qaytarilsam ham, albatta, bundan yaxshi oqibatni topaman», dedi.

Unga sherigi gaplasha turib: «Seni tuproqdan, so`ngra nutfadan yaratgan va inson etib rostlagan Zotga kufr keltirdingmi?!

Lekin men: «U Alloh mening Robbimdir va Unga hech kimni sherik qilmayman», deyman.

Bogingga kirganingda: «Allohning xohlagani, Allohdan boshqada quvvat yoq», desayding. Agar meni o`zingdan molu dunyo va bola-chaqa jihatidan kam deb bilsang...

Shoyad, Robbim menga sening bogingdan yaxshirogini bersa, sening bog`ingga osmondan ofat yuborib, u sip-silliq tuproqqa aylanib qolsa.

Yoki suvi yerga singib ketib, sen uni talab qilishga qodir bo`lmay qolsang», dedi.

Va uning mevasi (halokat-la) oraldi. Ozi esa, unga sarf qilgani hasratidan chapak chalib, bogida ishkomlar yiqilib yotganini korib: «Qani endi Robbimga hech kimni sherik qilmaganimda», deb qolaverdi.

Unga Allohdan boshqa yordam beradigan guruh bolmadi, ozi ham nusrat qozona olmadi.

Bunday maqomda haq nusrat Allohga xosdir. U yaxshi savobli va yaxshi oqibatli Zotdir.

Ularga dunyo hayotining misolini keltir. U, Biz osmondan tushirgan suvga oxshaydi. Uning sababi ila yer nabototlari aralashib chiqdi. Bas, xashakka aylanib, uni shamol uchirib ketdi. Alloh har bir narsaga qodir bolgan Zotdir.

Mol-mulk, bola-chaqa hayoti dunyo ziynatidir. Boqiy qolguvchi solih amallar Robbing huzurida savob va umid jihatidan yaxshiroqdir.

Toglarni yurgizadigan kunimizni va yerni yap-yalangoch koradigan kuningni esla! Oshanda ularni jamlaymiz va biron kishini qo`ymaymiz.

Va Robbingga safga tortilgan hollarida robaro qilindilar. «Batahqiq, sizlarni avval qanday yaratgan bolsak, shunday Bizga keldingiz. Ammo siz Bizni hech joy va vaqt va'da qilganimiz yoq, deb o`ylar edingiz», (deyildi).

Va kitob qoyildi. Bas, jinoyatchilarni undagi narsadan qorqqan hollarida korasan. Ular: «Voy, shorimiz qurisin. Bu qanday kitob, kichikni ham, kattani ham hech qo`ymay hisob qilibdi-ya», derlar. Va qilgan amallarini hozir holda topdilar. Robbing hech kimga zulm qilmas.

Farishtalarga: «Odamga sajda qilinglar», deganimizni esla. Bas, oshanda ular sajda qildilar. Magar iblis qilmadi. U jindan bolgan edi. U oz Robbining amridan chiqdi. Endi sizlar meni qoyib uni va uning zurriyotlarini do`st qilib olasizlarmi?! Holbuki, u sizlarga dushman-ku! U, zolimlar uchun naqadar yomon badaldir.

Men ularni na osmonlaru yerni yaratishga va na o`zlarini yaratishga guvoh qilganman va adashtirguvchilarni yordamchi qilib olgan emasman.

U zot: «Sizlar Mening «sheriklarim» deb o`ylaganlaringizni chaqiring», degan kunida ularni chaqirdilar. Bas, ular javob bermadilar va ularning orasiga halokatgoh qilmishmiz.

Jinoyatchilar dozaxni korurlar va, albatta, unga tushuvchi ekanlariga ishonarlar va undan qochar joy topmaslar.

Batahqiq, bu Qur'onda odamlar uchun turli masallar bayon qildik. Inson, ozi, kop tortishuvchi bo`lgan edi.

Odamlarni ularga hidoyat kelganida iymon keltirishlaridan va Robbilariga istigfor aytishlaridan faqatgina avvalgilarning sunnati kelishini yoki ochiq azob kelishini kutishlari tosdi, xolos.

Biz Paygambarlarni bashorat berguvchi va ogohlantirguvchi qilib yuborurmiz, xolos. Kufr keltirganlar esa, botil ila munozara qilib, u bilan haqni yengmoqchi bolurlar. Hamda Mening oyatlarimdan va o`zlari ogohlantirilgan narsadan istehzo qilurlar.

Robbining oyatlari ila eslatilganda, ulardan yuz ogirib, ozi qilgan(gunoh)larni unutgan kimsadan ham zolimroq odam bormi?! Albatta, Biz u(Qur'on)ni anglamasliklari uchun ularning dillariga pardalar va quloqlariga ogirlik qilib qoydik. Agar ularni hidoyatga chaqirsang ham, hargiz hidoyat topmaslar.

Va Robbing sermagfirat va rahim-shafqat sohibi Zotdir. Agar ularni qilgan kasblariga binoan olganida, azoblarini tezlashtirgan bolar edi. Lekin ularga va'da qilingan vaqt bor. U kelganda Undan o`zga panohgoh topmaslar.

Ana u shaharlarni ham zulm qilganlarida halok etganmiz va ularning halokatlariga vaqt belgilaganmiz.

Muso oz yigitiga: «Ikki dengiz jamlangan joyga yetmagunimcha, yillarni otkazsam ham, yuraveraman», deganini esla.

Ikkovlon ikki (dengiz) jamlangan joyga yetganlarida, baliqlarni unutdilar. Bas, u dengizni teshib yo`l oldi.

U(er)dan o`tganlari zamon u yigitiga: «Tushligimizni keltir. Bu safarimizda charchoqqa uchradik», dedi.

U: «Buni qara, xarsangga (suyanib) joylashganimizda, men baliqni unutibman. Faqat shaytongina uni eslashimni unuttiribdi. Ajabo, u dengizga yo`l olibdi», dedi.

«Ana shu biz istagan narsa», dedi. Bas, kelgan yo`llaridan izlariga qaytdilar.

Bas, bandalarimizdan bir bandani topdilar. Biz unga Oz dargohimizdan rahmat va Oz tarafimizdan ilm o`rgatgan edik.

Muso unga: «Senga orgatilgan rushddan menga ham orgatmog`ing uchun senga ergashsam maylimi?» – dedi.

U: «Sen men bilan birga bo`lishga sabr qila olmassan.

O`zing xabarini ihota qilmagan narsaga qanday sabr qilasan», dedi.

U: «Inshoalloh, mening sabrli ekanimni korursan va senga hech bir ishda osiy bolmasman», dedi.

U: «Agar menga ergashadigan bolsang, to ozim zikr qilib aytmagunimcha, bir narsa haqida so`ramagin», dedi.

Bas, yurib ketdilar. Kemaga minganlarida, uni teshib qoydi. U (Muso): «Buni uning ahlini garq qilish uchun teshdingmi?! Juda g`alati narsa qilding-ku?!» – dedi.

U: «Senga, men bilan birga bo`lishga albatta sabr qila olmassan demabmidim?!» – dedi.

U: «Esimdan chiqqan narsa uchun meni jazolama, bu ishim uchun meni qiynama», dedi.

Bas, ular yurib ketdilar. To bir bolani uchratganida, uni oldirdi. U (Muso): «Birovni oldirmagan begunoh jonni o`ldirasanmi?! Juda munkar narsa qilding-ku?!» – dedi.

U: «Senga, sen men bilan birga albatta sabr qila olmaysan demabmidim?!» – dedi.

U: «Agar bundan keyin sendan yana bir narsani sorasam, men bilan birodarlik qilmay qoyaver. Batahqiq, men tarafimdan uzr(qabuli)ni oxiriga yetkazding», dedi.

Bas, yurib ketdilar. Qachonki, bir shahar aholisiga kelganlarida, uning ahlidan taom soradilar. Ular ikkovlarini ziyofat qilishdan bosh tortdilar. Ikkovlari u yerda yiqilib ketay deb turgan bir devorni korishdi. Bas, uni turgizib qoydi. U (Muso): «Agar xohlasang, buning uchun haq olar eding», dedi.

U: «Bu men bilan sening oramizdagi ajrashishdir. Endi senga sabr qila olmagan narsa(lar)ning ta'viylini aytib beraman», dedi.

«Kemaga kelsak, u dengizda ishlaydigan miskinlarniki edi. Bas, men uni aybli qilishni iroda qildim. Chunki, ortlarida bir podshoh bo`lib, barcha kemani tortib olayotgan edi.

Endi bolaga kelsak, ota-onasi momin kishilar edi. Bas, biz uning ikkovlarini tugyon va kufr ila ezishidan qo`rqdik.

Bas, Robbilari ularga uning badaliga undan kora yaxshirogini, ahli solihroq va mehribonrog`ini berishni iroda qildi.

Devorga kelsak, u shahardagi ikki yetim bolaniki bolib, uning ostida ikkovlarining xazinasi bor edi. Ularning otalari solih odam edi. Bas, Robbing ikkovlarining voyaga yetishini va xazinalarini chiqarib olishini iroda qildi. Bu, Allohning rahmati ila boldi. Men ozimcha qilganim yoq. Mana shu, sen sabr qila olmagan narsaning ta'viylidir».

Sendan Zulqarnayn haqida so`rarlar. «Sizga uning haqidagi zikrni tilovat qilurman», degin.

Albatta, Biz unga yer yuzida imkoniyat berdik va har bir narsaga (erishish) sababini ato qildik.

Bas, sababga ergashdi.

To quyosh botish joyiga yetganida, uning qora balchiq buloqqa botayotganini kordi va uning oldida bir qavmni kordi. Biz: «Ey Zul-qarnayn, yo ularni azoblaysan, yoki go`zallik-la tutarsan», dedik.

U: «Kim zulm qilgan bolsa, tezda uni azoblarmiz, songra, Robbiga qaytarilar, bas, U zot ham uni munkar azob ila azoblar.

Ammo, iymon keltirib yaxshi amallar qilganlarga esa, ularga gozal mukofot bordir va unga oz ishimizdan osonini ayturmiz», dedi.

So`ngra, u yana sababga ergashdi.

To quyosh chiqish joyiga yetganida, uning bir qavm ustidan chiqayotganini kordi. Ularga u(quyosh)dan tosiq bo`ladigan narsa qilmagan edik.

Ana shunday, batahqiq, Biz uning oldidagi narsaning xabarini ihota qildik.

So`ngra u yana sababga ergashdi.

To ikki tog orasiga yetganida, ularning ortida biron gapni anglamaydigan qavmni kordi.

Ular: «Ey Zulqarnayn, albatta, Ya'juj va Ma'juj yer yuzida buzgunchilik qilguvchilardir. Biz senga xaroj bersak, biz bilan ularning orasida tosiq qilib berurmisan?» – dedilar.

U: «Robbim menga bergan imkoniyat yaxshidir. Bas, siz menga kuch ila yordam bering. Siz bilan ularning orasida bir devor qilajakman.

Menga temir parchalarini keltiring», dedi. Nihoyat, ikki tog tomonlari ila barobarlashganda: «Dam uringlar», dedi. Nihoyat, u(top temir)ni o`tga aylantirgach: «Olib kelinglar, ustidan mis quyaman», dedi.

Bas, ular uning ustiga chiqa olmadilar, uni teshib ham o`ta olmadilar.

U: «Bu, Robbim rahmatidandir. Agar Robbimning va'dasi kelsa, buni yer barobar qilur. Robbimning va'dasi haqdir», dedi.

O`sha kuni ularni bir-birlari ila mavj urgan hollarida tark etdik va sur chalindi. Bas, ularning hammalarini jamladik.

Osha kuni kofirlarga jahannamni kondalang qilib ko`rsatdik.

Ular kozlari Mening zikrimdan pardada bolgan va eshitishga qodir bo`la olmaydiganlar edilar.

Yoki kufr keltirganlar Meni qo`yib bandalarimni valiy — iloh qilib olishni gumon qildilarmi?! Albatta, Biz jahannamni kofirlarga manzil etib tayyorlaganmiz.

Sen: «Sizga amallari yuzasidan eng ziyonkorlarning xabarini beraymi?

Ular bu dunyo hayotidayoq sa'yi-harakatlari botil bolgan, ozlari esa, go`zal ish qilyapman, deb hisoblaydiganlardir», degin.

Ana oshalar Robbilari oyatlariga va unga robaro kelishga kufr keltirganlardir. Bas, ularning amallari habata boldi. Qiyomat kuni ularga hech qanday vazn bermasmiz.

Shuningdek, kufr keltirganlari va Mening oyatlarim va Payg`ambarlarimni masxara qilganlari sababli ularning jazosi jahannamdir.

Albatta, iymon keltirgan va yaxshi amallarni qilganlarga Firdavs jannati manzil bo`lgandir.

Unda abadiy qolurlar va undan ko`chishni istamaslar.

Sen: «Agar dengiz Robbim kalimalariga siyoh bolsa-yu, unga oz mislicha madad keltirsak ham, Robbim kalimalari tugashidan oldin dengiz tugab qolur», degin.

Sen: «Men ham sizlarga oxshagan basharman. Menga, shubhasiz, ilohingiz bitta iloh ekani vahiy qilindi. Bas, kim Robbiga robaro` kelishni umid qilsa, yaxshi amal qilsin va Robbi ibodatiga birontani sherik qilmasin», degin.