16 - The Bee - An-Naĥl

Allohning amri keldi. Bas, uning tezroq kelishini talab qilmay qoya qoling. U zot ular keltirayotgan shirklardan pok va oliy boldi.

U Oz amri ila farishtalarni ruh — vahiy bilan bandalaridan Ozi xohlaganlariga: «Ogohlantiringlar. Albatta, Mendan ozga iloh yoq. Bas, Menga taqvo qilinglar», deb nozil qilur.

U osmonlaru yerni haq ila yaratdi. U ular shirk keltirayotgan narsalardan oliy bo`ldi.

U insonni nutfadan yaratdi. Endi esa, u (inson) ochiq-oydin xusumatchi bo`lib turibdi.

U chorva hayvonlarini ham yaratdi. Ularda siz uchun issiqlik, manfaatlar bor va ulardan yeysizlar ham.

Va siz uchun ularda kechki payt (otloqdan) qaytayotganlarida va ertalab (otloqqa) ketayotganida jamol bor.

Va ular yuklaringizni siz jon mashaqqatisiz yeta olmaydigan yurtlargacha ko`tarib boradi. Albatta, Robbingiz mehribon va rahimlidir.

Otlar, xachirlar va eshaklarni minishingiz va ziynat uchun (yaratdi) va siz bilmaydigan narsalarni yaratur.

Yollarning maqsaddagisi Allohga oiddir. Ulardan egrisi ham bordir. Agar xohlasa, albatta, hammangizni hidoyat qilgan bolardi.

U osmondan suvni tushirgan Zotdir. Sizga unda sharob va (chorvalaringizni) o`tlatadigan daraxt bordir.

U osha (suv) ila sizga ekinlarni, zaytunni, xurmolarni, uzumlarni va turli mevalarni ostirur. Albatta, bunda tafakkur qiladigan qavmlar uchun oyat-belgilar bordir.

U sizga kechaniyu kunduzni, quyoshniyu oyni xizmatkor qildi. Yulduzlar Uning amri ila xizmatkordir. Albatta, bunda aql yuritguvchi qavmlar uchun oyat-belgilar bordir.

Va siz uchun yerda turli rangda qilib yaratgan narsalarini ham (xizmatkor qildi). Albatta, bunda eslaydigan qavmlar uchun oyat-belgi bordir.

U dengizni siz undan toza gosht yeyishingiz, undan taqadigan taqinchoqlar chiqarib olishingiz uchun, unda (suvni) yorib ketayotgan kemalarni korasan, hamda Uning fazlini talab qilishingiz uchun xizmatkor qildi. Shoyadki, shukr keltirsangiz.

U zot yer sizlarni tebratib yubormasligi uchun uning ustiga baland toglarni tashlab qoydi. Anhorlaru yollarni ham. Shoyadki, togri yol topsangiz.

Va alomatlar hamda yulduzlar ila ular yo`l topurlar.

Yaratadigan Zot yaratmaydigan zot kabi bolurmi? Oylab ko`rmaysizlarmi?

Agar Allohning ne'matlarini sanasangizlar, sanogiga yeta olmassizlar. Albatta, Alloh ota mag`firatli va rahimli Zotdir.

Alloh nimani sir tutayotganingizni va nimani oshkor qilayotganingizni biladir.

Ularning Allohdan ozga ibodat qilayotganlari hech narsani yarata olmaslar. Holbuki, ozlari yaratilurlar.

O`liklardir, tirik emaslar va qachon qayta tiriltirilishlarini bilmaslar.

Ilohingiz yagona ilohdir. Oxiratga iymon keltirmaydiganlarning qalblari inkor qiluvchidir, o`zlari esa mutakabbirdirlar.

Shubhasizki, Alloh nimani sir tutayotganlarini va nimani oshkor qilayotganlarini biladir. Albatta, U mutakabbirlarni xush ko`rmas.

Qachonki, ularga: «Robbingiz nimani nozil qildi?» deyilsa, ular: «Avvalgilarning afsonalarini», derlar.

Qiyomat kuni oz gunohlarini tolaligicha va jaholat ila yoldan adashtirganlarining gunohlaridan kotarishlari uchundir. Ogoh boling! Ular kotargan narsa qandoq ham yomon!

Batahqiq, ulardan oldingilar ham makr qilganlar. Bas, Alloh binolarini poydevoridan yiqitdi. Shift ularning ustiga qulab tushdi. Va ularga o`zlari sezmagan tomondan azob keldi.

So`ngra qiyomat kunida U zot ularni xor qilur va: «Sizlar ular haqida tortishib yurgan Mening «sheriklarim» qani?» der. Ilm berilganlar: «Bugungi kunda xorlik va yomonlik kofirlargadir», derlar.

Farishtalar ularning jonlarini ozlariga zulm qilgan hollarida olgandir. Ular, hech bir yomonlik qilmagan edik, deya taslim bolurlar. Yo`q! Albatta, Alloh nima amal qilib yurganingizni bilguvchi Zotdir.

Bas, jahannam eshiklaridan, unda abadiy qolguvchi bo`lgan holingizda kiring! Bas, mutakabbirlarning qaytar joyi qandoq ham yomon!

Va taqvo qilganlarga: «Robbingiz nimani nozil qildi?», deyildi. Ular: «Yaxshilikni», dedilar. Chiroyli amallar qilganlar uchun bu dunyoda chiroyli (mukofot) bordir. Albatta, oxirat diyori yaxshiroqdir. Robbilarining diyori naqadar yaxshi.

U adn jannatlaridir. Ularga kirganlarida ostilardan anhorlar oqib turar, ular uchun u yerda istagan narsalari bor. Alloh taqvodorlarni ana shunday mukofotlar.

Farishtalar ularning jonlarini pok hollarida ola turib: «Sizlarga salom bo`lsin. Qilib yurgan ishlaringiz tufayli jannatga kiring», derlar.

Ular ozlariga (olim) farishtalari yoki Robbingning (azob) amri kelishiga intizor bolib turibdilarmi? Ulardan oldingilar ham shunday qilgan edilar. Alloh ularga zulm qilmadi. Lekin ular ozlariga zulm qilgan edilar.

Bas, qilgan yomon amallari ozlariga yetdi va istehzo qilgan narsalari ozlarini o`radi.

Shirk keltirganlar: «Agar Alloh xohlaganida, biz ham, ota-bobolarimiz ham undan ozga hech narsaga ibodat qilmas edik hamda Uning hukmisiz biron narsani harom qilmagan bolar edik», dedilar. Ulardan oldingilar ham shunday qilganlar. Payg`ambarlar zimmasida faqat ochiq-oydin yetkazish bor, xolos.

Batahqiq, Biz har bir ummatga: «Allohga ibodat qiling va togutdan chetlaning», deb Paygambar yuborganmiz. Bas, ulardan ba'zilarini Alloh hidoyat qildi. Ba'zilariga esa, zalolat haq boldi. Bas, yer yuzida sayr qilib yurib, yolgonga chaqiruvchilarning oqibati qanday bo`lganiga nazar soling.

Agar sen ularning hidoyatiga ota qiziqsang ham, Alloh zalolatga ketkazgan kimsalarni hidoyat qilmas. Ularga nusrat berguvchilardan bolmas.

Ular jon-jahdlari bilan: «Alloh olganlarni qayta tiriltirmas», deb Alloh nomi ila qasam ichdilar. Yoq! Bu, U zotning zimmasidagi haq va'dadir. Lekin odamlarning ko`plari bilmaslar.

Ularga ixtilof qilib yurgan narsalarini bayon qilib berish uchun, kufr keltirganlar ozlarining shubhasiz yolgonchi ekanlarini bilishlari uchun (qayta tiriltirur).

Agar Biz bir narsaning bolishini iroda qilsak, unga «bol» demogimiz kifoya. Bas, osha narsa bo`lur.

Zulmga duchor bolganlaridan song Allohning yolida hijrat qilganlarni bu dunyoda, albatta, gozal(joy)ga joylashtiramiz. Va oxirat ajri kattaroqdir, agar biladigan bo`lsalar.

Ular sabr qilgan va Robbilariga tavakkal qilganlardir.

Biz sendan oldin ham faqat er kishilarni yuborib, ularga vahiy qilganmiz. Agar bilmaydigan bolsangiz, zikr ahllaridan soranglar.

Ochiq-oydin bayonotlar va kitoblar ila (yubordik). Va senga odamlarga nozil qilingan narsani o`zlariga bayon qilib berishing uchun Zikrni nozil qildik. Shoyadki, tafakkur qilsalar.

Makr ila yomonliklar qilganlar Alloh ularni yerga yutqazib yuborishidan yoki ularga kutmagan tomonlaridan azob kelib qolishidan xotirjam bo`ldilarmi?!

Yoxud ularni harakatlari asnosida olishidan, ular U zotni ojiz qoldiruvchi bo`la olmasliklaridan (xotirjammilar)?

Yoki U zot ularni xavfsirab turgan hollarida olishidan ham (xotirjammilar)? Albatta, Robbingiz mehribon va rahimlidir.

Axir ular Alloh yaratgan har bir narsaning soyalari ongga, chapga moyil bolib, Allohga sajda qilib yotganini va ular boysunuvchi ekanini kormaydilarmi?!

Osmonlaru yerdagi barcha jonzotlar va farishtalar faqat Allohga sajda qilurlar. Ular mutakabbirlik qilmaslar.

Ular ustilaridagi Robbilaridan qorqurlar va ozlariga amr qilingan narsalarni qilurlar.

Alloh: «Ikkita iloh tutmangiz. Haqiqatda, U yolgiz ilohdir. Bas, Mendangina qorqingiz», dedi.

Osmonlaru yerdagi narsalar Unikidir. Din ham bardavom Unikidir. Allohdan ozgadan qorqasizlarmi?

Sizda qaysiki ne'mat bolsa, Allohdandir. Songra, qachonki sizga yomonlik yetsa, Ungagina yolvorasiz.

Songra, U sizdan yomonlikni kushoyish qilgan chogda, koribsizki, sizdan bir guruh oz Robbilariga shirk keltirurlar.

Ularga bergan narsalarimizga kufr keltirurlar. Bas, huzurlanib turinglar, tezda bilursiz.

Va ular ozlari (mohiyatini) bilmagan narsaga Biz ularga bergan rizqdan nasiba ajraturlar. Allohga qasamki, ozingiz uydirgan yolgon narsa haqida albatta soralursiz.

Ular qizlarni Allohniki qilishur. U (bundan) pokdir. Ularga esa, ko`ngillari tusagani (emish).

Qachonki ulardan biriga qizning xushxabari berilsa, gam-alamga tolib, yuzi qorayib ketur.

Unga berilgan xushxabarning yomonligidan (uyalib) qavmidan berkinur. U(qiz)ni xorlik-la olib qolsamikin yoki tuproqqa komsamikin? Ogoh boling! Ular qilgan hukm naqadar yomon.

Oxiratga iymon keltirmaydiganlarning misoli yomon misoldir. A'lo misol Allohnikidir. U Aziyz va Hakiymdir.

Agar Alloh odamlarni qilgan zulmlariga binoan tutganida, yer yuzida bitta ham jonzotni qoymas edi. Lekin ularni belgilangan ajaliga qoyib qo`yur. Qachonki, ajallari kelsa, uni bir soat orqaga ham, oldinga ham sura olmaslar.

Ular ozlari yoqtirmagan narsani Allohniki qilurlar. Ularning tillari esa, yolgondan ozlariga gozal (oqibat) bolishini vasf qilur. Hech shubha yoqki, ularga, albatta, dozax bolur va, albatta, ular unutilganlardir.

Allohga qasamki, Biz sendan oldingi ummatlarga ham (Paygambar) yuborganmiz. Bas, shayton ularga amallarini ziynatlab korsatdi. U bugun ularning dostidir. Ularga alamli azob bolur.

Biz senga kitobni, faqat, ularga o`zlari ixtilof qilgan narsalarni bayon qilishing uchun, iymon keltiradigan qavmlarga hidoyat va rahmat etib nozil etdik, xolos.

Alloh osmondan suv tushirib, u ila yerni o`limidan keyin tiriltirdi. Albatta, bunda eshitadigan qavmlar uchun oyat — belgilar bordir.

Chorva hayvonlarida ham siz uchun, albatta, ibrat bordir. Biz sizlarni ularning qornidan, gong va qon orasidan ichuvchilar(tomogi)dan oson otuvchi sof sut ila sugoramiz.

Va xurmo va uzumlarning mevalaridan mast qiluvchi narsa va go`zal rizq olursiz. Albatta, bunda aql yuritguvchilar uchun oyat — belgi bordir.

Robbing asalariga: «Toglardan, daraxtlardan va kotarilgan so`ritoklardan uy tutgin.

Songra hamma mevalardan yegin. Bas, Robbing oson qilib qoygan yo`llardan yurgin», deb vahiy qildi. Ularning qorinlaridan turli rangdagi sharob chiqar. Unda odamlar uchun shifo bordir. Albatta, bunda tafakkur qiluvchilar uchun oyat — belgi bordir.

Alloh sizlarni yaratgandir. Songra, U sizlarni vafot ettiradir. Sizlardan ba'zilar bilimli bolgandan so`ng, hech narsa bilmasligi uchun, umrning eng zaifligiga qaytariladir. Albatta, Alloh bilguvchi va qodirdir.

Alloh rizqda ba'zingizni ba'zingizdan afzal qildi. Bas, afzal qilinganlar oz rizqlarini qollarida mulk bolganlarga, hamma teng bolsin deb, beruvchi emaslar-ku. Allohning ne'matini inkor qiladilarmi?!

Alloh sizlarga o`zlaringizdan juft(halol)lar qildi va sizlarga juftlaringizdan bolalar va nabiralar qildi hamda sizlarga pok rizqlarni berdi. Botilga iymon keltiradilar-u, Allohning ne'matiga kufr keltiradilarmi?!

Va Allohdan ozga — ularga osmonlaru yerdan hech bir rizqqa molik bola olmaydigan va hech narsaga qodir bo`la olmaydigan — narsalarga ibodat qilurlarmi?

Allohga misol keltirmanglar! Albatta, Alloh biladir. Sizlar esa, bilmassizlar.

Alloh hech narsaga qodir bolmaydigan mamluk — qul bilan Biz uni yaxshi rizq ila rizqlantirgan va oshandan maxfiy va oshkora infoq qiladigan kimsani misol keltiradi. Ular teng bolurlarmi? Hamdu sano Allohgadir. Lekin koplari bilmaslar.

Alloh ikki kishini zarbulmasal keltirdi. Birlari soqov, hech narsaga qodir bolmas. U oz xojasiga yukdir. Qayerga yuborsa ham, yaxshilik keltirmas. Osha odam bilan ozi togri yolda turib, boshqalarni adolatga amr qiladigan kishi barobar bolurmi?

Osmonlaru yerning gayb(ilm)i Allohnikidir. Soat (qiyomat) ishi esa, koz ochib-yumgandek yoki undan ham yaqinroqdir. Albatta, Alloh har bir narsaga qodirdir.

Alloh sizni onalaringiz qornidan hech narsa bilmaydigan holingizda chiqardi. U sizga quloq, ko`zlar va dillarni berdi. Shoyadki, shukr qilsangiz.

Osmon havosidagi beminnat bo`ysundirilgan qushlarga qaramaydilarmi? Ularni faqatgina Alloh ushlab turadir, xolos. Albatta, bunda iymon keltiradigan qavmlar uchun oyat-belgilar bordir.

Alloh sizga uylaringizni oromgoh qildi. U sizga chorva hayvonlarining terisidan kochadigan va qonadigan kuningizda yengil kotariladigan uylar qildi. Ularning junlari, yunglari va qillaridan ma'lum vaqtgacha jihoz va mato boladigan qildi.

Alloh sizga Ozi yaratgan narsalardan soyalar qilib qoydi va sizga toglardan boshpanalar, sizlarni issiqdan saqlaydigan kiyimlar va zarbadan saqlaydigan kiyimlar qilib qoydi. Shunday qilib, U sizlarga Oz ne'matini batamom qilib berdi. Shoyadki, musulmon bolsangiz.

Agar yuz ogirib ketsalar, bas, sening zimmangda ochiq-oydin yetkazib qoyish, xolos.

Ular Allohning ne'matini tanirlar, keyin esa, inkor qilurlar. Ularning ko`plari kofirlardir.

U kunda barcha ummatlardan guvoh keltirurmiz, so`ngra, kufr keltirganlarga (uzr uchun) izn ham berilmas va ular itobga ham qaytarilmaslar.

Zulm qilganlar azobni ko`rgan vaqtlarida, ulardan u yengillatilmas va ularga muhlat ham berilmas.

Va shirk keltirganlar ozlarining «sherik»larini korgan choglarida: «Ey Robbimiz, anavilar bizning Sendan ozga ibodat qilgan «sherik»larimiz», derlar. Bas, u(sherik)lar bularga: «Albatta, sizlar yolgonchidirsizlar», deb soz tashlarlar.

Oshal kunda u(mushrik)lar Allohga taslim bolurlar va uydirib yurgan narsalari botil bo`lur.

Kufr keltirgan va Allohning yolidan tosganlarga fasod qilganlari uchun azob ustiga azob ziyoda qildik.

Har bir ummatga o`zidan guvoh olib kelgan kunimizda seni anavilarga (ummatingga) guvoh qilib keltiramiz. Senga Kitobni har bir narsani bayon qiluvchi etib, musulmonlarga hidoyat, rahmat va xushxabar qilib nozil etdik.

Albatta, Alloh adolatga, ehsonga, qarindoshlarga yaxshilik qilishga amr etadir va fahshu munkar (ishlardan) hamda zulmkorlikdan qaytarur. U sizlarga va'z qilur. Shoyadki, eslasangiz.

Agar ahdlashsangiz, Allohning ahdiga vafo qiling. Qasamlarni ta'kid qilinganidan song buzmang. Batahqiq, Allohni ozingizga kafil qilgansiz-a! Albatta, Alloh nima qilayotganingizni bilur.

Toqigani kuchli bolgandan song uni sokib yuborgan xotinga oxshab, bir ummat boshqa ummatdan ziyodroq bolgani uchun, qasamlaringizni orangizga aldov vositasi qilib olmang. Albatta, bu bilan sizni Alloh sinamoqda, xolos. Albatta, U qiyomat kuni nima haqida ixtilof qilganingizni bayon qilib berur.

Agar Alloh xohlasa, sizlarni bir ummat qilar edi. Lekin xohlagan kimsani zalolatga ketkazadi va xohlagan kimsani hidoyat qiladir. Va, albatta, qilib yurgan amallaringizdan so`ralursiz.

Qasamlaringizni orangizda aldov vositasi qilib olmang. Bas, qadam sobit bolganidan song toymasin va Allohning yolidan tosganingiz uchun yomonlikni tatib yurmang. Sizga ulkan azob bo`lmasin.

Allohning ahdini oz bahoga sotib yubormang. Agar bilsangiz, siz uchun, albatta, Allohning huzuridagi narsa yaxshiroqdir.

Sizning huzuringizdagi narsa tugaydir. Allohning huzuridagi narsa esa, boqiydir. Albatta, Biz sabr etganlarni qilib yurgan amallarining eng go`zaliga beriladigan ajr ila mukofotlarmiz.

Erkagu ayol, kim momin holida yaxshi amal qilsa, Biz unga yaxshi hayot kechirtiramiz va, albatta, ularni qilib yurgan amallarining eng gozaliga beriladigan ajr ila mukofotlarmiz.

Qur'on oqigan chogingda, Allohdan quvilgan shayton (sharri)dan panoh so`ragin.

Albatta, iymon keltirganlarga va oz Robbilariga tavakkal qilganlarga u(shayton)ning sultoni yoq.

Uning sultoni faqat uni dost tutadiganlarga va u sababli mushrik bolganlarga, xolos.

Qachonki, Biz bir oyat ornini boshqa bir oyat ila almashtirsak, — holbuki, Alloh nimani nozil qilishni Ozi yaxshi bilguvchidir — ular: «Shubhasiz, sen uydirmachisan!» derlar. Yoq! Ularning koplari bilmaslar.

Sen uni ruhul qudus Robbingdan iymon keltirganlarni sobitqadam qilish uchun va musulmonlarga hidoyat va xushxabar etib haq ila tushirganini ayt.

Batahqiq, bilamizki, albatta, ular: «Unga faqat bashar ta'lim bermoqda, xolos», derlar. Ular gumon qilayotganning tili ajamiydir. Bu esa, ochiq-oydin arab tilidadir.

Albatta, Allohning oyatlariga iymon keltirmaydiganlarni Alloh hidoyatga solmaydi va ularga alamli azob bordir.

Yolgonni faqat Allohning oyatlariga iymon keltirmaydiganlargina toqirlar. Ana oshalar ozlari yolg`onchilardir.

Kim iymondan song Allohga kufr keltirsa, — qalbi iymon ila orom topa turib zorlanganlar bundan mustasno — kim koksini kufrga ochsa, bas, ularga Allohdan gazab bor. Ularga ulkan azob bor.

Bu, ularning dunyo hayotini oxiratdan ustun qo`yganlari sababidandir. Albatta, Alloh kofir qavmlarni hidoyat etmas.

Ana oshalarning qalblari, quloqlari va kozlariga Alloh muhr bosgandir. Ana oshalar gofillardir.

Hech shubha yoqki, oxiratda ular ziyon korguvchilardir.

Songra, albatta, Robbing fitnaga uchraganlaridan keyin hijrat etib, jihod qilgan va sabr etganlari uchun, albatta, Robbing shulardan keyin magfiratli va rahimlidir.

U kunda har jon o`zi haqida tortishish uchun kelur va har bir jonga amaliga yarasha vafo qilinur hamda ularga zulm etilmas.

Alloh bir shaharni zarbulmasal qiladi: u omonlik va xotirjamlikda edi. Rizqi har makondan serob holda kelib turardi. So`ng, u Allohning ne'matlariga kufr keltirdi. Bas, Alloh unga, qilgan ishlari uchun, ochlik va xavf kiyimini tottirdi.

Batahqiq, ularga ozlaridan Paygambar keldi. Bas, ular uni yolgonchiga chiqardilar. Keyin, zolim bolganlari uchun, ularni azob tutdi.

Bas, Alloh sizga rizq qilib bergan narsalardan halol-pok holida yeng. Va agar unga ibodat qiladigan bo`lsangiz, Allohning ne'matiga shukr qiling.

Sizlarga faqat olimtikni, qonni, chochqa goshtini va Allohdan ozgaga atab soyilgan narsalarnigina harom qildi. Kim zolim va haddan oshuvchi bolmagan holida majbur bolib qolsa, albatta, Alloh magfiratli va rahimlidir.

Allohga nisbatan yolgon toqish uchun tillaringiz vasf qilgan yolgonni gapirib: «Bu halol, bu harom», deyavermanglar. Albatta, Allohga nisbatan yolgon to`quvchilar najot topmaslar.

Ozgina matoh va alamli azob bor.

Yahudiy bolganlarga esa, senga bundan oldin aytib bergan narsalarimizni harom qildik. Biz ularga zulm qilmadik. Lekin ular ozlariga zulm qilgan edilar.

Songra, albatta, Robbing bilmasdan yomon amal qilganlarga, undan keyin esa, tavba qilib yaxshi amallarni qilganlarga, albatta, Robbing shulardan song mag`firatli va rahimlidir.

Albatta, Ibrohim Allohning itoat qilguvchi, haqqa moyil ummati edi. Mushriklardan bo`lgan emas.

Uning ne'matlariga shukr qilguvchi edi. U zot uni tanlab oldi va sirotul mustaqiymga hidoyat qildi.

Unga bu dunyoda yaxshi (hayot) berdik. Oxiratda esa, u, albatta, solihlardandir.

Songra, senga: «Ibrohimning haqqa moyil millatiga ergash. U mushriklardan bolmagan edi», deb vahiy qildik.

Shanba, faqat, u togrisida ixtilof qilganlar zimmasiga yuklandi, xolos. Albatta, Robbing qiyomat kunida ular orasida ixtilof qilgan narsalari haqida hukm chiqarur.

Robbingning yoliga hikmat va yaxshi mav'iza ila da'vat qil. Va ular ila gozal uslubda mujodala et. Albatta, Robbing Oz yolidan adashganlarni ota bilguvchi va hidoyat topguvchilarni ham ota bilguvchidir.

Agar iqob qiladigan bolsangiz, ozingizga qilingan iqobga o`xshash iqob qiling. Agar sabr qilsangiz, albatta, u sabr qilguvchilar uchun xayrlidir.

Sabr qil, sening sabring faqat Alloh ila bolur. Ular (holi)ga xafa bolma. Ular qilayotgan makrdan siqilma.

Albatta, Alloh taqvo qilganlar va go`zal ishlar qilganlar bilandir.