41 - Explained in Detail - Fuşşilat .

Хьа-мūм.

/Жайна/ охьадоссар /ду хIара/ Ша сов къинхетаме а‚ къинхетаме а волчуьнгара.

Жайна /ду хIара/‚ Шен аяташ къастийна долу‚ Iаьрбийн /маттахь/ дешара хилла хууш долчу къомана.

Кхаъ бахьарг а‚ кхерамча а /хилла ду и Къуръан/‚ царах дукхахберш дIабирзи − шайна ца хозуш (и къобал ца деш).

Цара элира: "Тхан дегнаш хьуламехь ду ахь тхо шега кхойкхучух‚ тхан лергий чохь къоралла ю‚ тхуна юккъехь а‚ хьуна юккъехь а кирхьа ду‚ хьан Iамал е‚ оха тхан Iамал йийр ю".

Ахь āла /цаьрга, хIай Мухьаммад/: "Баккъалла а, со-м адам ду шу санна‚ соьга вехьеца хаийтина шун Дела цхьа Дела вуйла‚ дIанисло Цуьнга, Цуьнга гечдар деха. Бāла бу-кх /Делаца/ накъост лоцучарна.

Шаьш закат ца луш болчу‚ эхартана уьш керста бу.

Баккъалла а, ийман диллинарш а‚ дика Iамалш йинарш а − царна хедар йоцу ял ю.

Ахь āла: "Аш инкарло йо Ша латта кхоьллинчунна шина дийнахь‚ аш Цунна нийсархой а хуьлуьйту? Иза ву Iаламийн Да".

Хилийтина Цо цигахь (лаьттахь) чIогIа боьгIнарш (лаьмнаш) цунна тIехула‚ беркатедира Цо иза (латта)‚ дийкъира цу чохь кхачанаш деъа дийнахь− цхьанийсса /диъ де хилла/ хоьттучарна.

ТIаккха Иза тIевирзира стиглана − и кIур бара (айелла хин Iаь). Цо элира цуьнга а, лаьтте а: "Схьадуьйла шайн лаамца‚ я лаамза". Цу шиммо элира: "Тхо деана тхан лаамца".

Цо уьш кхочушхилийтира ворхI стигал хилла шина дийнахь‚ дIахаийтира /вехьеца/ хIор стигална шен гIуллакх. Оха хазйира гергара стигал чиркхашца‚ /ларийра иза шайтIанах/ Iалаш ярца. Иза бу веза волчун‚ хууш волчун (Делан) дIахIоттам.

Уьш дIаберзахь‚ ахь āла: "Ас кхерам теси шуна ткъесаца‚ Iадийн а‚ Самудийн а ткъесах тера".

Дагадаийта! Цаьрга баьхкира элчанаш‚ царна хьалхахула а‚ тIехьахула а: "Аш Далла бен Iибадат ма де", /олуш/. Цара элира: "Тхан Кхиош-кхобучун лиънехьара‚ Цо маликаш доссор дара. Баккъалла а, тхо шу шеца даийтинчунна керста ду-кх".

Ткъа Iадаш курабевлира лаьттахь цхьа а бакъо йоцуш‚ цара элира: "Мила ву тхол чIогIа верг ницкъаца?" Царна ца гина-те уьш кхоьллина волу Дела царал чIогIа вуйла ницкъаца. Уьш хилира Тхан аяташна инкарло еш.

Оха бахийтира царна шок лоькху мох халачу деношкахь цаьрга Iовшийтархьама сийсазаллин Iазап дуьненан дахарехь. Эхартан Iазап вуно а сийсаза ду. Царна гIо хир дац.

Ткъа Самудаш − Оха билгалбаьккхира царна /диканан а, вонан а/ некъ − ткъа царна бIаьрсазалла дукхайийзира нийсачу некъал. ТIаккха уьш схьалецира ткъес тухучу сийсазаллин Iазапо цара карадеш хилларг бахьанехь.

Оха кIелхьарбехира ийман диллинарш‚ шаьш /Делах/ кхоьруш хилларш.

Делан мостагIий цIарна хьалха гулбечу дийнахь − уьш могIаршкахь /вовшашна тIе/ лохкур бу.

Уьш цига (цIарга) баьхкича, тешалла дийр ду царна тIехь церан хазаро‚ бIаьрсано‚ чIораша, уьш хIун деш хилла‚ аьлла.

Цара эр шайн чIорашка: "Аш хIунда тешалла дира тхуна дуьхьал?" Цара эр: "Дистхилийтина тхо Дала‚ Ша массо а хIума дистхуьлуьйтуш волчу‚ Цо шу кхоьллина цкъа /шу доцучу хенахь/‚ Цунна тIе шу дIадерзош а ду".

Шу ца хилира хьулдан гIерташ шайна тIехь тешалла дан шун хазаро а‚ шун бIаьрсино а‚ шун чIораша а‚ делахь а, шуна моьттура Далла ца хаьа аш дечух дукхадерг.

Иза ду шун моттар‚ шайн Кхиош-кхобучух шуна моьттина долу‚ цо (шун моттаро) хIаллакдира шу‚ тIаккха шу хилира эшначарах.

Цара нагахь сатохахь − цIе ю царна чохь Iан меттиг‚ цара нагахь /Дела/ реза хилар дехахь − уьш хир бац /Иза/ шайна реза хиллачарах.

Оха хIоттийра царна доттагIий /шайтIанех а‚ жиннех а/‚ цара хаздира царна шайн хьалхахьдерг а‚ тIехьахьдерг а‚ царах хьакхаделира царал хьалхадаханчу жинийн а‚ адамийн а умматашкахь аьлла долу дош. Баккъалла а, уьш хилира эшнарш.

Цатешначара элира: "Ла ма догIа хIокху Къуръане‚ даьсса хабар дийца цуьнгахь‚ шу тола мега".

Iовшанне а Iовшуьйтур ма ду Оха цатешначаьрга чIогIа Iазап‚ банне а бекхам бийр ма бу Оха царна цара деш хиллачух уггар вочуьнца.

И бу Делан мостагIийн бекхам − цIе. Царна цигахь гуттаренан хIусам ю − бекхам а хилла царна шаьш Тхан аяташна инкарло еш хиларна.

Цатешначара элира /жоьжахатехь/: "ХIай тхан Кхиош-кхобург‚ гайтахь тхуна жинех а‚ адамех а тхо тилина и шиъ− тхан когий кIел буьтур бара оха – уьш /шиа/ хилийтаархьама уггар бухахьболчарах".

Баккъалла а, аьлларш /шайн са долуш/: "Тхан Кхиош-кхобург /цхьа/ Дела- АллахI ву"‚ тIаккха нисбелларш − царна тIе дуссур ду /къинхетаман/ маликаш, /цара олуш/: "Шу ма кхералаш, сингаттаме ма хилалаш, кхаъ хили шуна ялсаманица‚ шуна ваIда йина хилла йолчу".

"Тхо ду шун доттагIий дуьненан дахарехь а‚ эхартахь а‚ шуна цигахь шун синошна дезарг ду‚ шуна цигахь аш дехнарг а ду"‚

/Хьошаллина/ кечдина Ша гечдеш волчуьнгара‚ Ша къинхетаме волчуьнгара.”

Мила ву вуно хаза дашца Деле кхийкхинчул а‚ дика Iамал йиначул а‚ ша аьлла волчул: "Баккъалла а, со ву-кх /Далла/ муьтIахь болчарах".

Цхьанийсса ца хуьлу диканиг а‚ вониг а‚ ахь духатохауггар хаза долчуьнца − тIаккха хьуна а‚ шена а юккъехь мостагIалла ерг хьоме доттагI санна хир ву хьуна.

И далур дац шаьш собар диначарна а бен‚ и далур дац шегахь доккха /ирсан/ дāкъа долчунна а бен.

Хьуна /оцуннатIехь/ шайтIано васвасалла даг чу кхоссане а кхоссахь, Делаца ларвалар лаха. Баккъалла а, Иза хозуш верг а ву‚ хууш верг а ву.

Цуьнан Iаламатех ю буьйса а‚ де а‚ малх а‚ бутт а. Сужуд ма де малхана а‚ баттана а‚ аш сужуд де Ша уьш кхоьллина волчу Далла‚ шаьш Цунна Iибадат деш делахь.

Цара куралла яхь‚ Далла гергахь берш Цунна тасбахь деш бу буьйсана а‚ дийнахь а‚ царна кIор ца до.

Цуьнан Iаламатех ду хьуна латта гар декъа. Оха цунна тIе хи доссича, иза деттало‚ кхуьу. Баккъалла а, Иза дендийнарг − денбийр болуш ма ву белларш. Баккъалла а, Иза массо а хIуманна тIехь ницкъ кхочуш ма ву.

Тхан аяташкахь керстаналла деш берш Тхуна къайлабер бац. ЦIарга кхуссур верг дика ву я къематдийнахь кхерамза вогIур верг /дика/ ву? Iамал е шайна ма луъу. Баккъалла а, Иза аш дийриг гуш ма ву.

Баккъалла а, хьехамна (Къуръанна) керстаналла динарш и шайга беъча /бекхам бийр бу Оха царна/. Баккъалла а, иза деза долу жайна ду-кх.

Харцдерг догIур дац цунна хьалхахула а‚ тIехьахула а‚ /иза/ охьадоссар ду Ша хьукаме а‚ хастаме а волчуьнгара.

Хьоьга ца олу хьол хьалха элчанашка аьлларг а бен. Баккъалла а, хьан Кхиош-кхобург Шегахь гечдар долуш а ву‚ лазаме таIзар долуш а ву.

Оха иза хилийтинехьара Iаьрбех доцу Къуръан‚ /тIаккха а/ эр ма дара цара: "Цуьнан аяташ къастинехьара /тхуна‚ тхо царах кхетархьама/. Ткъа /Къуръан/ Iаьрбех доцуш хила дезара‚ /пайхамар ша/ Iаьрби а волуш? Ахь āла: "Иза (Къуръан) ийман диллинчарна ду‚ нийса некъ а‚ дарба а хилла". Цатешнарш а − церан лергий чохь къоралла ю‚ иза (Къуръан) царна бIаьрсаза ду (уьш ца кхета цунах). Уьш бу шайга кхойкхучарах /тера/ генарчу меттигера.

Оха делира Мусага жайна‚ цу чохь а хилпало хилира. Дошхьалха ца деллехьара хьан Кхиош-кхобучуьнгара − хьукам дина хир дара царна юккъехь. Баккъалла а, уьш шеконан шеконехь бу-кх.

Дика Iамал йинарг − /иза/ цунна шена ю. Вониг динарг − /иза а/ цунна дуьхьал ду. Хьан Кхиош-кхобург ма вац /цуьрриг/ зулам дийр долуш лешна.

Цунна тIе духадерзо сахьтан Iилма. Ара ца болу зезагийн юккъера стоьмаш а‚ цхьа а стечун кийра бер а ца лета‚ цо бер ца до Цунна хууш бен. Оцу дийнахь цаьрга кхойкхур ду: "Мичахь бу Сан накъостий?" Цара эр: "Хьоьга хаийтина оха: вац тхох цхьа а теш".

ДIатилира царах уьш хьалха шайга кхойкхушхилларш. Царна хиира шайна цхьа а кIелхьардовлийла доцийла.

КIор ца до адамна диканаш дехар. Нагахь санна шех вониг кхетахь, /Делан къинхетамах/ дог дуьллу цо.

Оха цуьнга Тхайгара къинхетам Iовшийтахь цунах зен кхетначул тIаьхьа‚ цо аланне а ма олу: "ХIара сан /хьуьнарца/ ду. Суна ца моьтту сахьт д1ахIуттур ду. Со сан Кхиош-кхобучунна тIе юхаверзавахь а − суна Цуьнгахь вуно а диканиг хир ду". Оха дийцанне а дуьйцур ма ду керстанашка цара динарг‚ Оха Iовшийтанне а Iовшуьйтур ма ду цаьрга луьрачу Iазапах /1азап/.

Оха адамна ниIмат делча‚ дIавоьрзу иза /баркалла аларх/‚ агIорхьавзий. Вониг шех кхетахь − дехха доIанаш деш хуьлу.

Ахь āла: "Гой шуна‚ иза /Къуръан/ Делера хилча - /и хьакъ – бакъ ду/, тIаккха аш цунна керстаналла дича, мила ву ткъа ша /цуьнца/ генарчу мостаг1аллехь волчул вуно а тилавелларг?"

ТIаьхьа Оха цаьрга гойтур ду Тхан Iаламаташ /стигланийн а‚ лаьттан а/ агIонашкахь а‚ цаьргахь шайгахь а царна билгалдаллалц иза бакъдерг дуйла. Кхачо ца хуьлу хьан Кхиош-кхобучуьнца Иза массо а хIуманна тIехь теш хилар?

Баккъалла а, уьш бац шайн Кхиош-кхобучуьнца цхьанакхетарах шеконна чохь? Баккъалла а, Иза вац массо а хIуманна го буьллуш верг /Iилманца‚ Шена хаарца/?