Жайна доссор /ду хIара/ Ша веза волчу‚ хьукам /нийса/ деш волчу Делера.

Баккъалла а, Оха доссина хьоьга жайна бакъдолчуьнца: Далла Iибадат де‚ Цунна дог ц1ена хуьлуш /дечу/1ибадатехь.

Ткъа Делан дац цIена дин?Иза воцург гIоьнчийлаьцнарш‚ /олуш/: оха царна Iибадат ца до цара тхо Далла гергадахийта а бен ма торру гергахиларца −баккъалла а, Дала хьукам дийр ду царна юккъехь церан хилпало йолчохь. Баккъалла а, Дала нис ца во ша харцверг а‚ т1ех сов керста хилларг а.

Далла лиънехьара Шена доьзалхо лаца‚ Цо хаьржина хир ма вара Ша кхоьллинчух Шена луург. Вонах цIена ву Иза. Иза АллахI ву‚ Ша цхьаъ волу‚ тIех сов нуьцкъала волу.

Цо кхоьллина стигланаш а‚ латта бакъдолчуьнца. Цо хьавзайо буьйса дийне‚ де хьовзадо буьйсане‚ муьтIахь бина малх а‚ бутт а−массо а дIалелаш бу шен хан тIекхаччалц. Ткъа Иза вац веза верг а‚ тIех сов гечдеш верг а?

Цо шу кхоьллина цхьана синах (Āдамах)‚ тIаккха Цо йина цунахцуьнан зуда (Хьава)‚ Цо доссина шуна даьхнех борхI−борша а‚ сте а. Шу кхуллу Цо шун нанойн кийрахь цхьана кхолларца /кхечу/ кхолларал тIаьхьа кха /хIуманан/ боданехь. Иза ву АллахI −шун Эла‚ Цуьнан ду паччахьалла. /Кхин/ дела вац Иза воцург −ма дIатилош ду шу /Цунах/.

Аш керстадахь −баккъалла а, Дела шух цIенаву. Иза реза вац Шен лешна /цара Шен дин/ керстадарна. Аш шукурдахь −оцуьнца реза ву Иза шуна. Д1ахьур бац д1ахьочо кхечун мохь. ТIаккха шун Кхиош-кхобучунна тIе шун дIадерзар ду. Цо дуьйцур ду шуьга аш деш хилларг. Баккъалла а, Иза ву дегнашкахь дерг хууш верг.

Адам цхьана бохамо схьалаьцча, −шен Кхиош-кхобучуьнга кхойкху цо, Цунна тIе воьрзий /тōба дарца/. ТIаккха Цо Ша паргIатваьккхича Шегара ниIматаца, −дицдо цо ша Цуьнга кхойкхуш хилларг хьалха‚ Далла нийсархой а бо цо Цуьнан некъах /нах/ тилорхьама. Ахь āла: "Бахам бе хьан керстаналлица цхьа кIеззиг. Баккъалла а, хьо ву цIеран дайх".

Ша Далла гIуллакх деш верг буьйсанан сахьташкахь‚ сужуд деш‚ /ламазаш деш/ хIоьттина верг эхартах кхоьруш, шен Кхиош-кхобучун къинхетаме дог дохуш /вуй и тера Далла Iесалла ечух/? Ахь āла: "Цхьа терра буй хууш берш а‚ ца хууш берш а?" Баккъалла а, ойла йийр ю хьекъал долчара.

Ахь āла: "ХIай сан ийман диллина болу леш! Шу кхера шайн Кхиош-кхобучух. Диканиг динчунна хIокху дуьненахь −диканиг ду. Делан латта шортта ду. Собар диначарна шайн ял лур ма ю цхьа а хьесап доцуш".

Ахь āла: "Баккъалла а, суна омра дина ас Далла Iибадат дан, Цунна дог ц1ена хуьлуш /дечу/ 1ибадатехь.

Суна омра дина со цхьалгIа бусалбахила".

Ахь āла: "Бакъалла а, со кхоьру, ас сан Кхиош-кхобучунна Iесалла йича, деза-доккхачу /къемат/ дийнан Iазапах".

Ахь āла: "Далла Iибадат до ас, Цунна дог ц1ена хуьлуш сан 1ибадатехь.

Аш Iибадат де шайна ма луу Иза воцучунна". Ахь āла: "Баккъалла а, эшаллехь бисинарш бу шаьш а‚ шайн доьзал а байнарш къематдийнахь". Иза бац ткъа билгал эшам?

Царна шайн тIехула а цIеран гIатт хир ю‚ шайн бухахула а гIатт ю. Иштта цуьнца кхерабо Дала Шен леш: хIай Сан леш! Сох кхералаш.

ТIагIутгенадаьккхинарш шена Iибадат дарх‚ Далла тIе бирзинарш −царна кхаъ бу −ахь кхаъ баккха Сан лешна.

/Уьш/ даше ладуьйгIуш берш бу‚ тIаккха цуьнан уггар дикачунна тIехьабаьзаш −уьш бу Дала шаьш нисбинарш. И бохкурш −уьш бу хьекъалдерш!

Ткъа Шена тIехь Iазапан дош /жоьжахате гIур ву аьлла/ бакъхилларг −/нисло дика Iамал ечуьнца/? Ахь кIелхьарвоккхур вуй цIаргахьверг?

Делахь а, шайн Кхиош-кхобучух кхийринарш −царна хIусамашхир ю‚ шайн тIехула а дина даьлла цIенош долуш‚ шайн бухахула хиш а лелаш −Делан ваIда ю /иза/. Дала ца йохайо /Шен/ ваIда.

Хьуна ца го: Дала доссина стиглара хи‚ т1аккха дохуьйту и лаьттахь долчу хьосташчу‚ тIаккха цуьнца ялта схьадоккху Цо тайп-тайпана беснашдолуш‚ тIаккха дакъадолуьйту Цо −хьуна и го мажделла‚ тIаккха Цо царах /аьтта, йохийна/ кийсакаш хуьлуьйту. Баккъалла а, цу чохь хьехам бу хьекъалдолчарна.

Ткъа Дала шен дог исламанад1аделлинарг‚ ша шен Кхиош-кхобучун нур тIехь волуш /дика вац шен дагна тIе мухIар тоьхначул/? Бала бу шайн дегнаш Дела хьехорах къиза долчарна. Уьш билгалчу тилар чохь бу-кх!

Дала хабарх уггар хазниг доссадина −шен хьукам а, хьехамаш а керл – керла бохуш, вовшашка тера болуш долу жайна, цунах шен Кхиош-кхобучух кхоьручеран чIор детталуш‚ тIаккха шен чIор а‚ дегнаш а Дела хьехорна кIадлуш. Иза бу Делан нийса некъ‚ Цо нисво цуьнца Шена луург. Дала тилавала вуьтуш верг −цуьнан вац /ша/ нисвийриг.

Ткъа шен юьхьаца къематдийнахь Iазапан вонах ларвала гIиртинарг/ву цу жоьжахатих ларинчух тера/? Аьлла /хир ду/ зуламхошка: "Iовша /хIинца/ шаьш /дуьненахь/ карадеш хилларг!"

Царал хьалха хиллачара а харцбира /элчанаш/ −Iазап деара царна шайна хаа ца лучуьра.

Дала Iавшийтира цаьрга дуьненан дахарехь сийсазалла, ткъа эхартан Iазап вуно а доккха ду‚ уьш хууш хиллехь.

Оха далийна нахана хIоккху Къуръанчохь хIор /х1уманах/ масал, уьш ойла еш хир бацара-те?

Iаьрбийн /маттахь/ Къуръан /хилийтина/‚ цхьа а гамо йоцуш −уьш кхоьрур бацара-те?

Валийна Дала масална цхьа стаг‚ шегахь накъостий къуьйсуш болу (дукха нехан долахь волу)‚ /важа/ стаг а (веккъа цхьана стеган долахь волу). И шиъ цхьатерра вуй масалца? Хастам бу Далла. ХIаъ‚ царах дукхахболчарна ца хаьа-кх.

Баккъалла а, хьо а лийрволуш ву /х1ай Мухьаммад/‚ баккъалла а, уьш а лийр болуш бу.

Т1аккха баккъалла а, шу къематдийнахь шайн Далла хьалхахь къуьйсуш хир ду.

Мила ву ткъа зуламе ша Далла тIехь харцлуьйш волчул‚ ша бакъдерг, и шега деъначул тIаьхьа, харцдеш волчу? Ткъа жоьжахатина чохь яц Iан меттиг керстанашна? /Ма шортта ю!/

Ша бакъдолчуьнца веънарг а /Мухьаммад пайхамар/, иза бакъвеш берш а /муъмин нах/ −уьш бу /Делах/ кхоьруш берш.

Царна шайна луург /хир/ ю шайн Кхиош-кхобучунна гергахь. И бу дикачеран бекхам.

Дала цIанбархьама уггар вочу шаьш динчух (къинах)‚ царна шайн ял ялархьама шаьш деш хилалчух уггар хазачуьнца.

Ткъа Дела вац кхачо йолуш Шен лена? Цара хьуна кхерамаш туьйсу Цул лахарчаьрца. Милла велахь а Дала тилавала витинарг, −ма вац цунна цхьа а иза нисвийриг.

Милла велахь а Дала нисвеш верг −ма вац цхьа а и тилаван. Ткъа Дела вац веза верг а‚ шегахь бекхам берг а? /Ву!/

Ахь цаьрга хаьттича: "Хьан кхоьллина стигланаш а‚ латта а"‚ аьлла‚ цара аланне эр ма ду: "Дала". Ахь āла: "Гой шуна и аш, Дела а витина шайга кхойкхурш‚ Далла суна цхьа зен лиъча‚ цара дIадоккхур долуш дуй и Цуьнан зен‚ я Цунна лиъча суна къинхетам‚ цара сацор болуш буй и Цуьнан къинхетам?" Ахь āла: "Тоам бу суна Дела‚ Цунна тIе товжийла шаьш т1етовжуш берш".

Ахь āла: "Сан къам‚ Iамал е шайна могучу кепара‚ баккъалла а, со а Iамал еш ву. ТIаьхьа хуур ду шуна,

Хьанна тIе догIур ду Iазап, цуьнан сий а дайаш‚ хьанна тIе хьаьрчар ду лаьтташ долу Iазап."

Баккъалла а, Оха доссийна хьоьга нахана /деша, хьукам дан/ жайна бакъдолчуьнца. Нисвелларг −шена /нисвелла/‚ тилавелларг −иза а шена тилавелла. Хьо ма вац царна тIехь векал.

Дала схьаоьцу /нехан/ синош уьш лечу хенахь‚ цаделларг −набарх. Цо схьалоцу шена Iожалла сацам хилларг‚ дIадохуьйту важа шен тоьхначу ханна. Баккъалла а, цу чохь делилш ма ду ойла ечу къомана.

Цара лаьцна, Дела а витийна, шайна гIодоккхурш? Ахь āла: "Уьш цхьанна хIуманна доладеш ца хилча а‚ хьекъале ца хилча а?"

Ахь āла: "Делан ду гIодаккхардерриге а. Цуьнан ду стигланийн а‚ лаьттан а паччахьалла. ТIаккха Цунна тIе шу дIадерзор долуш ду".

Веккъа цхьа АллахI - Дела хьехавича, дегнаш тохало /и ца дезаш/ эхартах ца тешаш болчеран. Иза воцурш хьехабича, −уьш баккхийбеда (баккхийбоь).

Ахь āла: "/Везан/ Дела‚ /Хьо ву-кх/ стигланаш а‚ латта а кхоьллинарг‚ къайлаха дерг а‚ гучахь дерг а хууш верг а‚ Ахь хьукам дийр ду-кх Хьан лешна юккъехь‚ цара хилпало еш хиллачохь".

Зулам диначарна лаьттахь мел дерг а‚ цуьнца кхин цул хилча а, −и д1алур ма дара цара къематдийнахь Iазапан вочун духьал (к1елхьарбовлархьама). Гучуделира царна Делера цара хьесап ца деш хилларг.

Гучуделира царна боьха хIуманаш шаьш карадинчух‚ хьакхаделира царах уьш шех ца бешаш хилларг.

Адамо цхьана зено ша схьалаьцча, Тхоьга кхойкху‚ тIаккха Оха иза Тхайгара ниIмате хьовзадича‚ цо олу: "Баккъалла а, иза-м деллера суна сан хаарна (со суо бахьанехь)". ХIаъ‚ иза (Дала цунна делларг) питна (и зерхьама делла) ду‚ делахь а, царах дукхахболчарна ца хаьа-кх.

Иза элира царал хьалха хиллачара а‚ кIелхьар ца бехира уьш цара карадеш хиллачо.

Царах кхиира боьха хIуманаш‚ цара карадина хилла долу. ХIокхарах зулам динарш −царах а кхиар ду шаьш карадина долу боьха хIуманаш‚ цара (и Делан Iазап) гIелдийр ма дац. (Цунах бовдур ма бац уьш).

Царна ца хаьа-те Дала рицкъ даржадеш хилар Шена луучунна /и зерхьама/‚ барам а беш /хилар Шена луучунна и бале озорна/. Баккъалла а, цу чохь делилш ду-кх тешаш долчу къомана.

Ахь āла /х1ай Мухьаммад/ шайна /дукха къинош дарца/ тIаламза хилла болчу Сан лешка: "Аш дог ма дилла Делан къинхетамах. Баккъалла а, Дала гечдо къинош дерриге а. Баккъалла а, Иза тIех гечдийриг а‚ къинхетаме верг а ву".

Шайн Кхиош-кхобучунна тIе хьовза (тōба дарца)‚ муьтIахь хила Цунна шайга Iазап дāле хьалха‚ тIаккха шуна гIо дийр дац.

ТIаьхьахIитта шайга шайн Кхиош-кхобучуьнгара доссинчух уггар хазчунна шайна цIеххьана Iазап дāле, шуна хаа ца луш.

Сино аларх /ларло/: "Байлахь диси со Делан агIорхьара ас ледарло ярна‚ со хилира-кх /Делан аятех/ цадешачарах".

Я цо аларх: "Дала со нисдинехь‚ со а хир ма дара /Делах/ кхоьручарах".

Я цо аларх, Iазап шена гича: "Суна юхаделахьара /дуьненан дахар/, −со хир ма дара диканиг дечарах".

ХIаъ‚ деана хьоьга Сан аяташ‚ уьш харцдира ахь‚ хьо кураделира‚ хьо хилира цатешачарах.

Къематдийнахь хьуна гур бу Далла тIехь харцлийнарш шайн яххьаш Iаржъелла. Ткъа жоьжахатина чохь яц Iан меттиг кураболчарна?/Ю деллара!/

Дала кIелхьарбохур бу /Делах/ кхоьруш хилларш /шаьш лоьху ялсамани шайна хуьлуш/ шайна толам хиларца. Царах хьакхалур дац боьха хIума‚ уьш сингаттаме а хир бац.

Дела ву массо а хIуманан кхоллархо. Иза массо а хIуманан векал а ву.

Цуьнан ду стигланийн а‚ лаьттан а дōгIанаш. Делан аятех цатешнарш −уьш бу эшнарш.

Ахь āла: "Дела воцчунна омра до аш соьга Iибадат де, олий‚ хIай‚ жехIал нах?!"

Хьоьга вехьеца хаийтина‚ хьол хьалхалерчаьрга а: "Ахь накъост лацахь /Делаца/‚ хьан Iамал йоьйур ю хьуна‚ хьо эшначарах хир ву хьуна".

ХIаъ‚ Далла Iибадат де ахь‚ хьо хила /Далла/ шукур дечарах.

Мах ца хадийра цара Делан хадо ма безза‚ латта дерриг Цуьнан буйнахь хир ду къематдийнахь‚ стигланаш а хир ю хьарчийна Цуьнан аьтту куьйгаца. /Массо а кхачамбацарех/ цIена ву Иза‚ лакхавели цара /Шеца/ накъост лацарх.

Сур лекхира −тентакваьлирастигланашкахь мел верг а‚ лаьттахь мел верг а‚ Далла лиънарг воцург. Юха а лекхира /сур/ кхин цкъа −уьш /кешнашкара/ гIевтина бисира, хьоьжуш.

Къегира латта шен Кхиош-кхобучун нураца‚ охьадиллира жайна‚ схьабалабира пайхамарш а‚ тешаш а‚ кхиэл йира царна юккъехь бакъдолчуьнца‚ царна зулам дийр дац.

ДIаделира /механа/ хIора сина ша динарг‚ Иза дика хууш ву цара деш дерг.

ДIабигира цатешнарш жоьжахате тобанашца‚ уьш цига беъча дIаеллаелира цуьнан неIарш‚ элира цаьрга цуьнан гIаролаша: "Ца баьхкира шуьга элчанаш шуна юккъера‚ шаьш шуна шун Кхиош-кхобучун аяташ а доьшуш‚ шаьш шуна дIахьедош шун хIокху денна дуьхьалкхетар?" Цара элира: "ХIаъ‚ делахь а, бакъхили керстанашна Iазап хир ду аьлла дош".

Элира: "ЧугIо жоьжахатина неIаршкахула, лаьтташ цу чохь гуттарена а". Ма вон ю-кх курабевллачеран чохь Iен меттиг.

ДIабигира шайн Кхиош-кхобучух кхоьруш хилларш ялсамане тобанашца‚ уьш цига беъча дIаеллаелира цуьнан неIарш‚ элира цаьрга цуьнан гIаролаша: "Салам-маршалла ду шуьга. Декъала хили шу. ЧугIо цунна гуттарена а".

Цара элира: "Хастам бу Далла‚ Ша тхуна бакъхилийтина Шен ваIда‚ Цо ирсана делира тхуна /ялсаманин/ латта‚ охьаховшур ду тхо ялсаманехь тхайна луучохь". Iамал ечеран ма хаза ял ю-кх /иза/!

Хьуна гур ду маликаш хьийзаш Iаршана гонахула‚ тасбахь деш шайн Кхиош-кхобучунна, И хасторца. Кхиэл йина царна юккъехь бакъдолчуьнца‚ элира: "Хастам бу Далла −Iаламийн Дена".