34 - Sheba - Saba .

Хастам бу Далла‚ Шена стигланашкахь а‚ лаьттахь а мел дерг долчу‚ Шена хастам болчунна эхартахь а. Иза хьикмате верг а ву‚ сов дика хууш верг а ву.

Цунна хаьа латтана чудулуш дерг а‚ оцунах схьадолуш дерг а‚ стиглара охьадогIуш дерг а‚ цига ирхдолуш дерг а. Иза къинхетаме верг а ву‚ гечдешверг а ву.

Цатешачара элира: "Сахьт (къематде) вайна догIур а дац". Ахь āла: "ХIаъ‚ сан Кхиош-кхобучух дуй боу ас‚ къайлаха дерг хууш волчу: данне а догIур долуш ду иза шуна". Цунах (Делах) къайладер дац мискъала зарратал хIума стигланашкахь а‚ лаьттахь а‚ цул мелхо а жиманиг а, мелхо а доккханиг а‚ билгалчу жайначохь долуш а бен.

Ийман диллинчарна‚ дика Iамалш йиначарна ял ялархьама. Уьш бу шайна гечдар а‚ сийлахь рицкъ а хир дерш.

Тхан аяташ талхо къахоьгуш берш, /уьш/ гIелдан гIерташ −царна Iазап ду лазош долчу таIзарах.

Шайна Iилма деллачарнахаьа хьуна хьан Кхиош-кхобучуьнгара доьссинарг бакъдерг дуйла‚ ша /нах/ нисбеш долу веза волчун‚ хастаме волчун (Делан) новкъа.

Цатешначара элира: "Оха нисдой шу цхьана стаганатIе‚ шуьга ша дуьйцуш волчу‚ шу ерриг кийсак хилла /кешний чохь/ дахкаделча, шу керлачу кхоллар чохь хир ду /юха дендийр ду/‚ бохуш волчу?

Далла тIе харцдерг кхоьллина цо‚ я цуьнца жинаш ду". ХIаъ‚ эхартах ца тешаш берш Iазапа чохь а‚ генарчу тилар чохь а ма бу.

Царна ца го-те стиглара а, лаьттара а шайна хьалхахь а, тIехьахь а дерг? Тхуна лиънехьара, Оха лаьтте худийтур бара уьш‚ я стиглара кийсакаш егор яра царна тIе. Баккъалла а, цу чохь делил ма ду / тобадарца Далла / т1евоьрзуш волчу лена.

Оха деллера Давудана Тхайгара ниIмат‚ /элира/: "ХIай лаьмнаш! Тасбахь де цуьнца цхьана‚ /аша а/ олхазарш". Оха кIаддийра цунна эчиг:

"ГIаьгIнаш е‚ тIе юста /уьш/. Диканиг делаша. Баккъалла а, Со аш дийриг гуш ву".

Сулейманна а /муьтIахь бира Оха/ мох‚ цуьнан Iуьйренан некъ бутт болуш‚ цуьнан суьйренан некъ а буттболуш. Оха лалийра цунна цIеста (ез), /хин/ хьоста санна дIаоьхуш. Жинех ду шаьш цунна хьалхахь болх беш дерш цуьнан Кхиош-кхобучун пурбанца. Царах Тхан омрах дIатилначарна Iавшор ду Оха жоьжахатин Iазапах.

Цара еш цунна‚ шена луу‚ михьрабаш‚ сурташ а‚ кедаш, Iаьмнаш санна‚ чIогIа чIагIбина яйнаш а. Баркалла аларца Iамал елаш /Тхуна/‚ хIай Давудан доьзал. КIеззиг бу Сан лешех баркалла олуш берш.

Оха цунна (Сулейманна) Iожалла тIехIоттича, и валарна тIе уьш нис ца бира цхьана лаьттан дийнато бен‚ ша цуьнан Iаса юуш. Иза /велла/ охьавоьжча, билгалделира жинашна: шайна къайле хууш хиллехьара, лаьттар цахилар шаьш сийсазчу Iазапехь.

Хилира сабаашнашайн гIишлошкахь делил: ши беш: аьтту агIорхьара а‚ аьрру агIорхьара а. Даа шайн Кхиош-кхобучун рицкъех‚ баркалла āла Цунна (шукур де Дала)! Токхе мохк а‚ гечдеш волу Кхиош-кхобург /хилира царна/.

Д1абевлира уьш /Далла баркалла аларх/‚ Оха доссийра царна тIе дуккха Iовраш‚ церан шинна бешан метта хилийтира ши беш, къаьхьа стоьмаш болуш‚ аслиха‚ /цхьацца/ хIума кIеззиг сидреха йолуш.

Иза бекхам бира Оха царна уьш ца тешаш хиларна. Оха /иштта/ бекхам бой цатешачарна а бен?

Царна (Сабаан) юккъехь а‚ Оха шайна чохь декъалйина хиллачу (Шаман) яртийн юккъехь а Оха йира гуш йолу ярташ‚ царна чохь къастийра некъ: "Лела царна чухула буьйсанашкахь а‚ деношкахь а, кхерам боцуш!"

Цара элира: "Тхан Кхиош-кхобург‚ гена хилийталахь тхан кхерсташ лелар". Цара зулам дира шайна‚ Оха хилийтира царах /нахана/ дийцарш‚ массанхьа а дIасабаржира уьш. Баккъалла а, цу чохь делилш ма ду массо а собаре волчунна а‚ хам бечунна а.

Иблисо бакъдайтира цаьрга шен моттар‚ уьш цунна тIаьхьахIоьттира муъмин нахах цхьа тоба йоцург.

Ма яцара цунна царна тIехь цхьа а бакъо‚ деккъа Тхуна хаархьама‚ мила ву эхартах тешаш цунах шеконехь хиллачех. Хьан Кхиош-кхобург массо а хIуманна лардархо ву.

Ахь āла: "Кхайкха шаьш, АллахI витина, /делий бу/ моьттуш хиллачаьрга". Цара дола ма ца до мискъала заррат /хIуманна/ стигланашкахь а‚ лаьттахь а. Ма дац царна (цара шайн делий бу бохучарна) цу шинна чохь цхьа а /АллахIаца/ накъосталла‚ ма вац Цунна царах цхьа а гIоьнча /оьшуш/.

Пайда бийр бац гIодаккхароЦунна гергахь Цо шена пурба деллачунна бен. Шайн дегнашкара кхерам дIабаьккхича‚ цара (шайна шапаIат дан бакъо елла хилла долчу маликаша а, пайхамараша а) элира /вовшашка/: "ХIун элира шун Кхиош-кхобучо /шапа1ат даран хьокъехь/?" Цара элира: "Бакъдерг. Иза лекха а‚ воккха а верг ву".

Ахь āла: "Мила ву шуна рицкъ луш верг стигланашкара а‚ латтара а?" Ахь āла: " Аллах1-Дела ву". Баккъалла а, Тхо я шу нийсачу новкъахь ду я билгалчу тилар чохь ду!".

Ахь āла: "Шуьга хоттур дац оха къа дарна‚ тхоьга хоттур дац аш деш долчух".

Ахь āла: "Цхьаьнатухур ду вай вайн Кхиош-кхобучо /къематдийнахь/ тIаккха къастор ду Цо вайна юккъехь бакъдолчуьнца‚ Иза хууш волу къастош верг ву".

Ахь āла: "Аш гайта суна шаьш Цунах кхиина накъостий". ХIан-хIа! Иза −Дела ву‚ Ша веза волу‚ Ша хьукам /нийса/ деш волу.

Оха вахийтина ма вац хьо массо а нахе кхаъ бахьаш верг а‚ кхерамча а хилла бен‚ делахь а, нахах дукхах- болчарна ца хаьа-кх.

Цара олу: "Маца /кхочуш/ хир ю и ваIда, шу бакълуьйш хиллехь?"

Ахь āла: "Шуна хан тоьхна де ду‚ цунах цхьа сахът тIаьхьадуьсур а дац шу‚ хьалхадовлур а дац".

Цатешначара элира: "Тешанне а тешар ма дац тхо хIоккху Къуръанах а‚ цул хьалха хиллачух а". Хьуна гуш балхьара и зуламхой шайн Кхиош-кхобучунна хьалха хIоттийна‚ царах цхьаберш вукхаьрга дош юхадерзадеш‚ шаьш заьIип хиллачара куралла еш хиллачаьрга олуш: "Шу ца хиллехьара, тхох муъмин нах хилла хир ма бара".

Шаьш куралла еш хиллачара элиразаьIип хиллачаьрга: "Оха дIатилира шу /нийсачу/ некъах и шуьга беъначул тIаьхьа? ХIаъ‚ шу шаьш хилира къинош деш".

Шаьш заьIип хиллачара элира куралла еш хилачаьрга: "ХIаъ‚ буьйсанан а‚ дийнан а мекарлонаца аш тхуна омра ма дора тхо Делах цатешар‚ Оха Цуьнца кхиберш нисбар". Цара хьулдийра дохкобовлар, шайна Iазап гича. Оха буржолаш-г1оматаш туьйхира ца тешаш хиллачеран логех. Шаьш деш хиллачуьнца бен бекхам хир буй царна?

Оха ца вахийтира юьртахь цхьа а кхерамча цуьнан (юьртан) хьалдолчара олуш бен: "Баккъалла а, тхо шу шеца даийтинчунна /ца тешаш/ керста ду-кх".

Цара олура: "Тхо мелхо а алсам ду бахамца а‚ доьзалца а‚ тхуна Iазап дийр дац".

Ахь āла: "Баккъалла а, сан Кхиош-кхобучо рицкъ даржадо Шена луучунна /дукха луш/‚ барам а бо /кIеззиг луш/‚ делахь а, нахах дукхах- болчарна ца хаьа-кх."

Шун бахам а‚ шун доьзал а ма бац шу Тхуна гергадалош берш (кIез-кIеззиг) гергадалорца −ша ийман диллинарг а‚ дика Iамал йинарг а бен. Уьш бу шайна шозза ял ерш шаьш йинчу Iамалшца‚ уьш /хир/ бу /ялсаманин/ хIусамашкахь кхерам боцуш.

Тхан аяташ /дохорехь/ къахьоьгуш берш, шаьш /уьш/ г1орасиза дийр ду моьттуш,- уьш Iазап чохь латтор ма бу.

Ахь āла: "Баккъалла а, сан Кхиош-кхобучо даржадо /шортта/ рицкъ Шен лешех Шен луучунна‚ Цо цунна барам а бо /кIеззиг луш/". Аш хIуманах сагIина елларг- Цо меттахIоттор ю. Иза рицкъ лучарех уггар диканиг ву.

Цу /къемат/дийнахь Цо гулбийр бу уьш берриге а‚ тIаккха эр ду маликашка: "ХIорш бу и шуна Iибадат деш хилларш?"

Цара элира: "Вонах цIена ву хьо‚ Хьо ву-кх тхан вали, уьш боцуш. ХIаъ‚ уьш хилира жинашна Iибадат деш‚ царах дукхахберш царна ийман диллина бу".

Тахана шух цхьаболчеран долахь бац вукхарна пайда а‚ зен а‚ Оха эр ду зулам диначаьрга: "Iовша шайна цIеран Iазап, аш ша харцдеш хилла долу".

Шайна тIехь Тхан билгала долу аяташ доьшуш, цара элира: "ХIара ма вац шу шун дай шена Iибадат деш хиллачух дIатило лууш волу стаг бен". Цара элира /юха а/: "Цо ша кхоьллина харцдерг бен ма дац хIара /Къуръан/". Цатешначара элира бакъдолчунна, и шайга деъча: "ХIара деккъа къеггина бозбуунчалла ду-кх".

Оха ца делла /хьалха/ цаьрга (Маккан ох1лага) цхьа а жайна цара и Iамадеш долу‚ Оха ца вахийтина цаьрга хьол хьалха цхьа а кхерамча.

Харцдира царал хьалха хиллачара а‚ /хIорш-м/ ца кхиира Оха царна деллачух итталгIачу декъах а. Цара харцбира Сан элчанаш. Муха хилира Сан /уьш/ цаларар (Сан Iазап)?

Ахь āла: "Ас хьоьху шуна цхьа хIума: шу д1ахIоттар Далла хьалха /бакъдерг лоьхуш/ шишша а‚ цхьаьцца а‚ тIаккха аш ойла яр: шун накъостма вац жинех. Иза ма вац кхерамча бен, чIогIа Iазап хилале хьалха /ваийтина волу/".

Ахь āла: "Ас ца бехна шуьга цхьа а мах‚ иза шуна бу. Сан мах Далла тIехь бен бац. Иза массо а хIуманна тIехь теш ма ву".

Ахь āла: "Баккъалла а, сан Кхиош-кхобучо дуьллу /пайхамарийн дегнашка/ бакъдерг‚ къайленаш дика хууш верг ву Иза".

Ахь āла: "Деана бакъдерг. Д1адолалур дац харцдерг‚ духадоьрзур а дац".

Ахь āла: "Со тилвеллехь, −со тилалуш ву сайна. Со нисвеллехь, −Сан Кхиош-кхобучо сайга деллачу вехьеца /нисвелла/. Баккъалла а, Иза хозуш верг а ву‚ гергахь верг а ву".

Хьуна гинехьара уьш кхерабелла‚ бовла меттиг йоцуш‚ схьаьлаьцна гергарчу меттигера.

Цара элира: "Оха ийман диллина цунах". Мичара ду царна /ийманах/ кхиар генарчу меттигера?

Цара керстадина иза хьалха. Цара дIатосура къайлаха дерг генарчу меттигера. (Цара бакъ ца лорура шайга дуьненахь дуьйцуш хилла долу къематдийнах а, юхадендарах а, ялсаманих а, жоьжахатих а лаьцна хабарш).

Дуьхьало хилира царна а‚ царна дезачунна а юккъехь‚ уьш санначарах хьалха дина ма хилла. Баккъалла а, уьш хилира шеконан шеконехь.