Гергадеана нахана шайца хьесап дар, уьш тIаккха а терго ца еш‚ /эхартан Iамал ярх/ дIабирзина ма бу.
Цаьрга ца богIу шайн Кхиош-кхобучуьнгара цхьа а керла хьехам цара цуьнга ладугIуш бен‚ шаьш ловзуш а долуш. (Забаре лоцу цара и).
Шайн дегнаш /цуьнан маь1нах/ тидамбоцуш долуш. Къайладаьккхира хабар зулам диначара: "ХIараадам бен дац шу санна? Бозбуунчалла къобалдо аш‚ шайна гуш а долуш /и бозбуунчалла дуйла/?"
Цо (пайхамара) элира: "Сан Кхиош-кхобучунна хаьа дош‚ стиглахь а‚ лаьттахь а /аьлла долу/. Иза хезаш верг а‚ хууш верг а ву".
ХIаъ‚ цара элира: "Вовшах ийнагIенаш ду. ХIаъ‚ цокхоьллина и. ХIаъ‚ иза илланча ву. Вайга цхьа делил даийта цо‚ хьалхалернаш бахкийтаре терра".
Ийман ца диллира царал хьалха а Оха хIаллакйинчу цхьана а юьрто. ХIокхара ийман дуьллур дара?
Оха ца бахкийтира хьол хьалха а божарийбен‚ Оха цаьрга вехьеш луш. Хаттал хьехамболчу нахе‚ шаьш ца хууш хиллехь.
Оха ца хилийтира царах кхача ца боу дегI‚ уьш ца лаьттира даима.
ТIаккха Оха бакъхилийтира цаьрца (элчанашца хилла) ваIда. Оха хьалхабехира уьш а‚ Тхайна луурш а‚ Оха хIаллакбира тIаламбоцурш (элчанаш харцбинарш).
Оха доссийна шуьга жайна /хIай Iаьрбий/‚ шена чохь шу хьехор /шух сийдар/ долуш /и шун маттахь хиларца/‚ шу хьекъале ца хуьлу?
Маса йохийна Оха зуламе хилла йолу юрт! Кхиийра Оха царал тIаьхьа кхин къаьмнаш.
Шайна Тхан ницкъ хаабелча‚ уьш цунах сиха бовду.
"Ма довда! Юхадерза шу шена чохь /хьалха/ ниIмат хиллачу /дахарна/‚ шайн хIусамашка шуьга барт хаттархьама ".
Цара элира: "Бала бу-кх тхуна! Баккъалла а, тхо хилла-кх зуламхой!"
И церан узарш ца сецира Оха шаьш хьаькхна ялтин аре санна хиллийтталц‚ шаьш дIатийна а буьсуш.
Оха ца кхоьллина стигал а‚ латта а‚ цаьршинна юккъехь ерг а Тхаьш ловзуш.
Тхо хиллехьара синкъерам безаш /зудчунца я доьзалхочунца/‚ Оха и эцна хир бара Тхайгара (Тхан гергахь болчу хьурулIинех а, маликех а)‚ Оха и деш хилча.
ХIаъ‚ Оха бакъдолчуьнца туху харцдолчунна тIе – цо и дайа‚ и хIаллакхуьлу. Шуна бāлабу шаьш /Тхуна т1е/ кхуллучу /харц/ сибатех.
Цуьнан бу стигланашкахь а‚ лаьттахь а мел берш. Цунна гергахь берш кура ца бовлу Цунна Iибадат дан‚ кIад ца ло уьш.
Цара тасбахь до буса а‚ дийнахь а‚ уьш лагI ца луш.
Ткъа цара эцна-те делий лаьттах, цара денбеш /белларш/?
Цу шиннахьа аАллахI воцург /кхин/ делий хиллехьара – уьш шиъа хIаллакхилла хир яра. ЦIена ву и Дела‚ Iаршан Да‚ цара /Шена т1е/ кхуллучу харц сибатех.
Цуьнга ца хотту Цо дечух‚ цаьрга хоттур ду /цара дуьненахь динчух лаьцна/.
Ткъа цара лийцина И воцург /кхин/ делий? Ахь āла: "Дāладе шайн тешаллаш! ХIара хьехам бу соьца болчеран а (Къуръан)‚ сол хьалха хиллачеран а (Таврат а, Инжил а, кхин жайнаш а – царна чохь массанхьа а Дела цхьаъхилар чIагъдеш ду). ХIаъ‚ дукхахболчарна ца хаьа бакъдерг‚ уьш дуьхьалбевлла".
Оха ца вахийтина хьол хьалха цхьа а элча‚ Оха шега вехьеца хоуьйтуш бен кхин дела вац Со бен‚ Суна Iибадат дейша‚ аьлла.
Цара элира: "Лаьцна Къинхетам болчодоьзалхо". Вонах цIена ву Иза! Уьш-мсийлахь болу леш бай!
Уьш (пайхамараш) Цул хьалха ца бовлу дашца‚ уьш Цуьнан омраца 1амал еш бу.
Цунна хаьа церан хьалхахь дерг а‚ церан тIехьахь дерг а, цара шапаIатдийр дац Иза шена реза хиллачунна бен‚ уьш Цунах кхоьруш, эгош бу.
Милла велахь а‚ царах олуш: "Со ву дела‚ Иза а воцуш"‚−цунна бекхам бийр бу Оха жоьжахатица. Иштта бекхам бо Оха зуламхошна.
Цатешачарна ца го-техьа стигланаш а‚ латта а хилла хилар вовшаххоттаделла? Оха уьш къастийра! Оха кхоьллира хих массо а дийна (са долу) хIума. Уьш ца теша-те?
Оха хилийтира лаьттахь лаьмнаш‚ иза цаьрца чIагIдалийтархьама. Оха хилийтира цу чохь тогIин некъаш – уьш нийсачу новкъа баха мегар-кх.
Оха хилийтира стигалах ша Iалашбеш болу тхов‚ ткъа уьш цуьнан (стиглан) аятех д1абоьрзуш бу /ойла ца еш/.
Иза ву Ша кхоьллинарг буьйса а‚ де а‚ малх а‚ бутт а. Массо а шен меттехь нека деш ю.
Оха ца хилийтина адамна хьол хьалха а абаде. Ткъа хьо велча, уьш гуттар лаьттар болуш бу-те?
Массо а сино Iовшур ду далар. Оха зуьйр ду шу вонаца а‚ диканца а питанахилла. Тхуна тIе юхадерзор долуш а ду шу.
Цатешачарна хьо гича‚ хьо сийсазвой бен тIе ца лоцу цара: "ХIара ву шун делий хьехош верг?" Ткъа уьш Къинхетам бергхьехорна керста бу.
Адам кхоьллина сихонах. Гойтур ду Ас шуна Сан делилаш‚ аш Со сих ма ве!
Цара олу: "Маца хир ю и ваIда /кхочуш/‚ шу бакълуьйш хиллехь?"
Хаахьара цатешачарна шаьш шайн яххьашна тIера а, шайн баккъашна тIера а цIе дIа тоьттур йоцу‚ шайна гIо хир доцу хан! /Ма сих дийр дацара цара тIаккха и Делан Iазап/!
ХIаъ‚ царна тIе догIур ду и /къематде/ цIеххьана‚ уьш хьере бийр бу цо‚ царна могур дац и духатоха‚ уьш /цунах/ тIаьхьатоттур а бац.
Сийсазбина элчанаш хьол хьалха а. Царах (элчанех) ца бēшаш хиллачарах шайх хьакхаделира шаьш сийсаздеш хилларг.
Ахь āла /цаьрга, хIай Мухьаммад/: "Хьан лардийр ду шу буса а‚ дийнахь а Къинхетам болчух /Делах–Цуьнан Iазапах/?" ХIаъ‚ уьш шайн Кхиош-кхобург хьехорх д1абоьрзуш ма бу.
Я церан, Тхо доцург, /кхин/ делий бу-те, шаьш уьш духатухур болуш /Iазапах/? Царна могур дац шайна гIо дан а‚ уьш Тхох /Тхан Iазапах/ ларор ма бац.
ХIаъ‚ Оха ниIматаш деллера хIокхарна а‚ церан дайшна а шайна тIехь оьмар яхъяллалц. Царна ца го-те Тхо дохкуш латта эшадеш шен йисташкахула? Уьш бу ткъа тоьлларш?
Ахь āла: "Баккъалла а, ас шуна кхерам тосу вехьеца. Ца хеза-кх къора болчарна кхайкхам, шайна кхерам тосуш".
Хьан Кхиош-кхобучун Iазапан хIо хьакхаро шаьш схьалецча, цара аллане а эр ма ду: "Ма /боккха/ бāла бу-кх тхуна! Тхо хилла-кх зуламхой!"
Оха хIоттор ю къематденнанийсонан терзанаш‚ зулам дийр дац синна /цхьана а/ хIуманца. КIоллан буьртиган барамехь ерг а дIалур ю Оха. Хьесап дийраш хила кхачо ю Тхан.
Оха белира Мусага а‚ ХIаруне а къастам а‚ серло а‚ хьехам а /Делах/ кхоьруш болчарна.
Ишттанаш бу уьш‚ шаьш кхоьруш шайн Кхиош-кхобучух‚ И /б1аьргашца/ гуш воццушехь‚ уьш бу сахьтах/кхоьруш/, бегабеш.
ХIара /Къуръан/ беркате хьехам бу‚ Оха ша боссийна болу. Аш цунна инкарло йо?
Оха белира ИбрахIиме а хьалха шен нийса некъ‚ Тхо и вевзаш дара.
Хьахаде! Цо аьллера шен дега а‚ цуьнан къоме а: "ХIорш хIун суьрташ (жа1арш) ду‚ шу шайна гуора оьхуш долу?"
Цара элира: "Тхуна карийна тхан дай царна Iибадат деш".
Цо (Ибрах1има) элира: "Шу а‚ шун дай а хилла-кх билгалчу тилар чохь".
Цара элира: "Хьо тхуна веана-те бакъдолчуьнца‚ я хьо /тхо/ ловзочарех ву-те?!"
Цо элира: "ХIаъ‚ шун Кхиош-кхобург ву стигланийн а‚ лаьттан а Кхиош-кхобург‚ Ша уьш кхоьллина а ву /хIумма йоцчу хIуманах/‚ со оцунна тIехь тешалла дечарах ву-кх.
Делаца дуй боу ас: шун цIушна (жа1аршна) янне а мекарло йийр ма ю ас шу /царах/ баккъаш берзийна генадевллачул тIаьхьа ".
ТIаккха цо царах кескаш йира‚ церан йоккханиг йиссалц – уьш цунна тIе берза мегара.
Цара элира: "Хьан дина хIара вайн делашна? Баккъалла а, и зулам диначарах ву-кх!"
Элира /царах Ибрах1има аьлларг хезначара/: "Тхуна хезира цхьа кIант уьш (вай делий) хьехош‚ цунах ИбрахIим олура".
Элира /паччахьа Намруза а, цуьнан хьолдайша а/: "Схьавалаве иза нехан бIаьргашна хьалха – цара тешалла дан мегара".
Цара элира: "Ахь дина хIара тхан делашна т1ехь‚ хIай ИбрахIим?"
Цо элира: "ХIан-хIа. И дина хIокху царах воккхучо. Аш цаьрга хаттийша‚ уьш бистхуьлуш хиллехь!"
Уьш шаьш шайна тIебирзира‚ цара элира: "Баккъалла а, шу ду-кх зуламхой!"
Т1аккха церан кортош охьабахийтира/эхьхетаро/, /олуш/: "Хьуна ма хаьий х1орш бист ца хуьлий".
Цо (ИбрахIима) элира: "Ткъа аш Iибадат до‚ Дела а вуьтий‚ шайна хIумма а пайда а ца бечунна‚ зен а ца дечунна?
Туф! Шуна а‚ Дела а витина‚ аш Iибадат дечарна а! Шу хьекъале ца хуьлу-те?"
Цара элира: "Вāгаве и (ИбрахIим)‚ гIо де шайн делашна‚ шаьш /гIуллакх/ деш хиллехь!"
Оха элира: "ХIай цIе! Хьох хилалахь ИбрахIимна шело а‚ маршоа".
Царна йийзира цунна дуьхьал мекарло– Оха уьш хилийтира доккха зен хиллачарах.
Оха кIелхьарваьккхира иза а‚ ЛутI а‚ Оха ша Iаламашна беркате динчу латтат1е /Шама д1ахьажийра/.
Оха цунна велира Исхьакъ а‚ кхин совгIатана ЯIкъуб а. /Уьш/ берриге а хилийтира диканаш.
Оха царах хилийтира тхьамданаш, Тхан омраца шаьш /нахана/ нийса некъ гойтуш. Оха цаьрга хаийтирадиканаш дар а‚ ламаз хIоттадар а‚ закат далар а. Уьш хилира Тхуна Iибадат деш.
ЛутIана а делира Оха хьукам а‚ Iилма а. Оха и кIелхьарваьккхира ша боьханаш деш хилла йолчу юьртара. Баккъалла а, уьш хилира вонан нах‚ песакъаш.
Оха иза (ЛутI пайхамар) воьллира Тхан къинхетам чу. Баккъалла а, иза дикачарах ву.
Нухь а‚ цо кхайкхира хьалха. Оха цунна жоп делира: кIелхьарваьккхира иза а‚ цуьнан доьзал а боккхачу бāланах.
Оха ларвира иза Тхан аяташ харцдинчу нахах. Баккъалла а, уьш бара вочу хIуманан нах‚ Оха уьш берриге а /хина/ бухабахийтира.
Давудана а‚ Сулейманна а‚ шаьшшиммо хьукам дечу хенахь /ялтин/ аренах лаьцна‚ ша нехан уьстагIаша хьаьшна хилла йолчу. Тхо хилира церан хьукаман тешаш.
Оха цунах (хьукамах) кхетийтира Сулейман а. /Цу шиннах/ х1оранна а Оха делира хьукам а‚ Iилма а. Оха муьтIахь дира Давудана лаьмнаш – цара тасбахь а деш, олхазарш а /дира Оха цунна муьт1ахь/‚ тхо хилира /гIуллакх/ дийраш.
Оха цунна Iамийра шуна бедаршяр‚ цара шу Iалашдархьама шун /мостаг1ийн/ ницкъах. Аш баркалла ца олу?
Сулейманна а /муьтIахь бира Оха/ нуьцкъала мох - дIасалелаш Тхан омраца Оха ша беркате дина хиллачу лаьттахула. Тхо хилла массо а хIума хууш дерш.
ШайтIанеха хилла цунна/хIорда/ чу лелхаш‚ и доцург а‚ кхин белхаш а беш‚ Тхо хилира уьш Iалашдийраш.
Аюб а /хьахаве/. Цо кхайкхира шен Кхиош-кхобучуьнга: "Со бāлано лаьцна‚ Хьо къинхетам болчарах а уггар къинхетаме верг ву-кх".
Оха цунна жоп делира‚ айбира цуьнца хилла бāла‚ белира цунна шен доьзал а‚ цаьрца цхьана кхин ишттал‚ Тхан гергара къинхетам а хилла‚ Iибадат дечарна хьехам а хилла.
/Хьахаве/ ИсмаIил а‚ Идрис а‚ Зуль-Кифла‚ массо а собаре хиллачарах бу.
Тхан къинхетам чу бахийтира Оха уьш. Баккъалла а, уьш дикачарах бу.
Зун-Нуна‚ дIавахара иза оьгIазвахана‚ цунна хаалора Оха ша гатвийр воцийла та1зар дарца. ТIаккха цо кхайкхира боданехь: "Хьо воцург кхин Дела вац‚ вонах цIена ву-кх Хьо‚ со хилла-кх зулам дечарах".
Оха цунна жоп делира‚ и кIелхьарваьккхира сингаттамах. Иштта кIелхьарбоху Оха муъмин нах.
Закарийа /хьахаве/, цо кхайкхира шенКхиош-кхобучуьнга: "Со Кхиош-кхобург‚ ма витахь со цхьа‚ Хьо ирс лучарах уггар диканиг ма вара!"
Цунна а жоп делира Оха‚ велира цунна /кIант/ Яхьъя‚ Оха цунна тоялийтира цуьнан зуда. Баккъалла а, уьш хилира сихлуш диканаш дарехь‚ Тхоьга кхойкхура дог дохуш /Тхан дикане/‚ кхоьруш /Тхан Iазапах/. Уьш хилира Тхох кхоьруш.
И шен йо1стагалла Iалашдинарга /хьехайе/‚ Оха цунна Тхан сих са чудиллира. Цунах а‚ цуьнан кIантаха /массо а/ Iаламна делил хилийтира Оха.
Баккъалла а, хIара шун умматцхъа уммат ду‚ Со шун Кхиош-кхобург а ву‚ Суна Iибадат дейша.
Цара (тIаьхьабогIучара) дийкъирашайн гIуллакх вовшашна юккъехь. Массо а Тхуна тIе юхабоьрзу.
Диканаш деш верг‚ ша муъмин волуш – хир яц цуьнан къахьегарна инкарло‚ баккъалла а, Тхо цунна яздеш ду.
Хьарам ду Оха ша хIаллакйинчу юьрта (-н дай) юхаберза
Яъжуж а‚ Маъжужа гучубовллалц. Уьш массо а аг1орхьара, лакхарчу меттигашкара охьахецалур бу.
Гергаеана бакъйолу ваIда‚ ца тешаш хиллачеран бIаьргаш тIебаьлла: "Ма бāла бу-кх вайна‚ вай дар-кх хIара тергал ца деш‚ вай хилла-кх зулам динарш"/эр ду цара/.
Баккъалла а, шу а‚ Дела а витина‚ аш шайна Iибадат деш берш а‚ жоьжахатин ягориг ю‚ шу цу чу гIур долуш а ду.
Уьш делий хиллехьара, – цу чу гIур бацара. Массо а цу чохь гуттар лаьттар ву.
Царна цу чохь хала са ийзар а ду‚ царна цу чохь хезар а дац.
Баккъалла а, шайна Тхоьгара диканиг хьалхадаьлларш – уьш цунна (жоьжахатина) генахь хир бу.
Царна хезар дац цуьнан (жоьжахатин) шах-ших а‚ уьш шайн синошна дезначохь гуттар лаьттар бу.
Уьш сингаттаме бийр бац бокхачу кхерамо‚ царна дуьхьалкхетар ду маликаш /олуш/: "ХIара ду шун де‚ шуна хир ду аьлларг".
Оцу дийнахь Оха тIегулйийр ю стигал‚ жайнан кехаташ тIегулдаре терра. Оха дуьххьара кхоллар долоре терра‚ карладоккху Тхуна тIехь хилла йолчу ваIдица. Баккъалла а, Тхо хилла /гIуллакх/ деш дерш.
Оха яздинера Забурачохь хьехамалтIаьхьа: "Лаьттах ирс оьцур ду Сан дикачу леша".
Баккъалла а, хIокху чохь кхоччуш кхетам бу Iибадат дечу нахана.
Оха ца вахийтина хьо /хIай Мухьаммад/ массо а Iаламна къинхетам хилла а бен.
Ахь āла: "Суна ваьхьица хаийтина шун Дела цхьаъ вуйла. Шу муьтIахьхуьлий?"
Уьш дIаберзахь‚ ахь āла: "Ас дIакхайкхийна шуьга цхьатерра‚ суна ца хаьа, герга ду‚ я гена ду шуна ваIдайинарг.
Баккъалла а, Цунна (Далла) хаьа дашах хезаш дерг а‚ Цунна хаьа аш къайладоккхуш дерг а.
Суна ца хаьа и /шуна таIзар ца деш тIаьхьататтар/ хила тарло шуна питана /зер/ а‚ цхьа хан яллалц бахам а".
Элира /Мухьаммад пайхамаро/: "Сан Кхиош-кхобург‚ Ахь де-кх бакъонца хьукам /суна а, х1ара дин харцдечарна а юккъехь/. Тхан Кхиош-кхобург ву сов къинхетаме верга‚ аш сибат дечунна тIехьШегара гIо эца дезаш верг а ".