6 - The Cattle - Al-'An`ām

Osmonlaru yerni yaratgan, zulmatlaru nurni taratgan Allohga hamd bolsin. Songra, kufr keltirganlar oz Robbilariga (ozgalarni) tenglashtirurlar.

U sizlarni loydan yaratgan, songra ajalni belgilab qoygan Zotdir. Belgilangan ajal esa Uning huzuridadir. Shundan keyin ham siz shak keltirursiz.

U osmonlarda ham, yerda ham Allohdir. Siringizni ham, oshkoringizni ham biladir. Qilgan kasbu koringizni ham biladir.

Mudom ularga oz Robbilari oyatlaridan bir oyat kelsa, undan yuz ogiruvchi bo`ldilar.

Ularga haq kelganda uni ham yolgonga chiqardilar. Tezda ularga ozlari istehzo qilgan narsaning xabari kelur.

Ulardan oldin qancha asrlarni halok qilganimizni bilmaslarmi? Oshalarga yer yuzida sizlarga bermagan imkonlarni bergan edik. Osmondan ustlariga baraka yomgiri yuborgan va ostlaridan anhorlar oqib turadigan qilib qoygan edik. Bas, gunohlari tufayli ularni halok qildik va orinlariga boshqa asrlarni paydo qildik.

Agar senga qogoz — kitob tushirsak, uni qollari bilan ushlab korishsa ham, kufr keltirganlar: «Bu aniq sehrdan ozga hech narsa emas», derlar.

Ular: «Agar unga farishta tushirilsa edi», dedilar. Agar farishta tushirsak, ish bitdi hisob. So`ngra ularga qarab turilmas.

Agar uni farishta qilsak ham, erkak qilgan bolar edik va ozlari mushkullashtirgan narsani ularga yana ham mushkullashtirar edik.

Sendan oldingi Paygambarlar ham istehzo qilinganlar. Ularni masxara qilganlarni qilgan istehzolari oz domiga tortgan.

«Er yuzida sayr qilingiz, songra yolgonchi qiluvchilarning oqibati qanday bo`lganiga nazar solingiz», deb ayt.

«Osmonlar va yerdagi narsalar kimniki?» – deb ayt! «Allohniki», deb ayt! U Oziga Ozi rahmatni yozib qoygan. Sizlarni bolishida shubha yoq qiyomat kuni albatta jamlaydir. Oziga ozi ziyon keltiruvchilargina, oshalargina iymon keltirmaslar.

Kechada va kunduzda sokin bo`lganlar Unikidir. U eshitguvchi va bilguvchi Zotdir.

Sen: «Allohdan ozgani valiy — dost qilib olamanmi? U osmonlaru yerni yaratguvchidir. U taom beradi va taomlanmaydi», deb ayt. «Men avvalgi taslim boluvchi bolmoqqa amr qilindim va menga hech mushriklardan bo`lmagin, deb aytildi», deb ayt.

Sen: «Albatta, men agar Robbimga osiy bolsam, ulug kun azobidan qo`rqaman», deb ayt.

Kim osha kuni undan chetlansa, bas, batahqiq, Alloh unga rahim qilibdi. Ana osha aniq yutuqdir.

Agar Alloh seni zarariga oladigan bolsa, Uning Ozidan boshqa kushoyish beradigan yoq. Agar U seni yaxshilikka oladigan bolsa, bas, U har bir narsaga qodirdir.

U bandalari ustidan g`olibdur. U hikmat egasi va har bir narsadan xabardordir.

Sen: «Qaysi narsa eng katta guvohlikdir», deb ayt. «Alloh», deb ayt. Sen: «U men bilan sizlarning o`rtangizda guvohdir. Menga ushbu Qur'onni, Uning ila sizlarni va u yetib borganlarni ogohlantirishim uchun vahiy qilindi. Sizlar «Alloh bilan birga, albatta, boshqa xudolar bor», deb guvohlik berasizlarmi? «Men guvohlik bermayman», deb ayt. Sen: «Albatta, U bitta ilohdir va men siz keltirayotgan shirkdan pokdirman», deb ayt.

Biz kitob berganlar uni oz farzandlarini tanigandek tanirlar. Ular ozlariga ziyon qilganlardir, ana o`shalar iymon keltirmaslar.

Allohga nisbatan yolgon toqigan yoki Uning oyatlarini yolgonga chiqarganlardan ham kora zolimroq kimsa bormi? Albatta, zolimlar najot topmaslar.

Hammalarini jamlaydigan, so`ngra shirk keltirganlarga: «Siz xudo deb gumon qilgan sheriklaringiz qani?» – deb aytadiganimiz kunni esla.

Songra, «Robbimiz Allohga qasamki, mushrik bolmagan edik», deyishdan boshqa fitnalari bo`lmas.

Nazar sol! Ular ozlarini qanday aldadilar va toqib yurgan narsalari ulardan qanday yo`qoldi.

Ulardan senga quloq tutadiganlari ham bor. Biz uni fahmlamasliklari uchun qalblariga parda va quloqlariga tosiq qilib qoydik. Barcha oyatlarni korsalar ham, ular iymon keltirmaslar. Hatto, oldingga sen bilan tortishuvga kelganlarida, kufr keltirganlar: «Bu, otganlarning afsonalaridan boshqa narsa emas», derlar.

Va ular (odamlarni) undan qaytarurlar va undan uzoqlashurlar. Ular sezmagan hollarida o`zlarini halok qilurlar, xolos.

Dozax ustida toxtatilganlarida: «Qani endi (u dunyoga) qaytarilsak edi, Robbimizning oyatlarini yolgonga chiqarmas edik va mominlardan bolar edik», deyishlarini korsang edi.

Yoq! Unday emas. Ular oldin maxfiy tutgan narsa ozlariga oshkor boldi, xolos. Agar ular (bu dunyoga) qaytarilsalar ham, ozlari man qilingan narsaga qayturlar va, albatta, ular yolg`onchilardir.

Ular: «Hayot — bu dunyo hayoti, xolos, biz qayta tiriltirilmasmiz», dedilar.

Allohning huzurida toxtatilganlarida, U: «Mana shu haq emasmi?!» – deganida, «Robbimizga qasamki, haqdir», deganlarini, U: «Bas, kufr keltirganingiz uchun azobini cheking», deyishini korsang edi.

Allohga robaro bolishni yolgon deganlar, shubhasiz, ziyonga uchradilar. Hattoki, tosatdan qiyomat kelib qolganda, ustlariga gunohlarini orqalab olgan hollarida: «U(dunyo)da qilgan kamchiliklarimizga hasrat-nadomatlar bolsin», derlar. Ular orqalagan narsa qanday yomon-a!

Bu dunyo hayoti oyin-kulgudan ozga hech narsa emas. Taqvo qiluvchilar uchun oxirat hovlisi yaxshiroqdir. Aql yuritmaysizlarmi?

Seni, albatta, ularning aytayotganlari xafa qilishini yaxshi bilamiz. Ular seni yolgonchiga chiqarayotganlari yoq, balki zolimlar Allohning oyatlarini inkor qilmoqdalar.

Sendan oldin ham Paygambarlar yolgonchiga chiqarilganlar. Bas, ular to nusrat kelguncha yolgonchiga chiqarilganlariga va berilgan ozorlarga sabr qilganlar. Allohning sozlarini ozgartiruvchi yoq. Batahqiq, senga Payg`ambarlarning xabari kelgan.

Agar senga ularning yuz ogirishlari ogir botayotgan bolsa, qodir bolsang, yer ostidan yol qilib yoki osmonga narvon qoyib, ularga oyat-mo'jiza keltir. Alloh xohlaganida, ularni hidoyatga jamlardi. Hargiz johillardan bolma.

Albatta, tinglay oladiganlargina qabul qilurlar. Oliklarni esa, Alloh tiriltirur va songra Uning O`ziga qaytarilurlar.

Ular: «Unga Robbidan bir oyat-mo'jiza tushsa edi?» – derlar. «Albatta, Alloh oyat-mo'jiza tushirishga qodirdir», deb ayt. Lekin ko`plari bilmaslar.

Yer yuzidagi har bir yuruvchi jonzot va ikki qanoti ila uchuvchi qush borki, hammasi siz kabi ummatlardir. Kitobga hech narsani qoymay yozganmiz. Songra Robbilariga jamlanurlar.

Oyatlarimizni yolgonga chiqarganlar kar va soqovlardir. Alloh kimni xohlasa, adashtirur va kimni xohlasa, togri yolda barqaror qilib qo`yadir.

Sen: «Agar rostgoy bolsalaringiz, ayting-chi, sizga Allohning azobi yoki qiyomat soati kelganda, Allohdan boshqaga duo qilasizlarmi?» – degin.

Yo`q! Faqat Ungagina duo qilursiz. U esa, xohlasa, siz duo qilgan narsaga kushoyish berur. Siz esa, shirk keltirayotgan narsangizni unutursiz.

Batahqiq, Biz sendan oldingi ummatlarga ham Paygambarlar yuborganmiz. Songra, shoyad, tazarru' qilsalar deb, ularni balo va ziyonlarga tutganmiz.

Bizning balomiz ularga yetganda, tazarru' qilsalar edi! Lekin qalblari qattiq boldi va shayton ularga qilayotgan ishlarini ziynatlab korsatdi.

Eslatilgan narsalarni unutgan choglarida, ularga hamma narsaning eshiklarini ochib qoydik. Ozlariga berilgan narsalardan xursand bolib turganlarida, ularni birdaniga tutdik. Bas, qarabsizki, butunlay noumid bo`ldilar.

Bas, zulm qilgan qavmlarning keti kesildi. Olamlarning Robbisi Allohga hamdlar bo`lsin.

Ularga: «Ayting-chi, agar Alloh quloq va kozlaringizni olib qoysa, qalblaringizga muhr bossa, Allohdan ozga qaysi iloh uni sizga beradi», degin. Biz oyatlarni qanday keltirishimizga, songra ularning qanday yuz o`girib ketishiga nazar sol.

Ularga: «Ayting-chi, agar sizga Allohning azobi birdaniga yoki ochiqchasiga kelsa, zolim qavmlargina halok qilinadilar-ku!» – deb ayt.

Biz Paygambarlarni faqat bashorat beruvchi va ogohlantiruvchi qilib yuborurmiz. Kim iymon keltirib, amali solih qilsa, ularga xavfu xatar yoq va ular ranjimaslar.

Oyatlarimizni yolg`onga chiqarganlarni, fosiqlik qilganlari uchun, azob tutadir.

Sen: «Sizlarga, huzurimda Allohning xazinalari bor, demasman. oaybni bilaman, demasman. Va yana sizlarga, men farishtaman, deb ham aytmasman. Men faqat ozimga vahiy qilingan narsaga ergashaman, xolos», deb ayt. «Kor bilan kozi otkir teng bola olurmi? Oylab kormaysizlarmi?» – deb ayt.

U bilan Robbilariga toplanishdan qorqadiganlarni ogohlantir. Ularga undan ozga valiy ham, shafoatchi ham yoq. Shoyadki, taqvodor bo`lsalar.

Ertayu kech Robbilariga Uning yuzini iroda qilib duo etayotganlarni haydama! Ularning hisobidan sening zimmangda hech narsa yoq. Sening hisobingdan ularning zimmasida hech narsa yoq. Ularni haydab, zolimlardan bo`lib qolma.

«Oramizdan Alloh ne'mat bergan shularmi?» – deyishlari uchun shunday qilib, ba'zilarni ba'zilari ila sinadik. Allohning O`zi shukr qiluvchilarni yaxshi bilguvchi emasmi?

Agar huzuringga oyatlarimizga iymon keltirganlar kelsalar: «Sizlarga salom bolsin, Robbingiz Oz zimmasiga rahmatni yozdi. Sizdan kim bilmasdan yomonlik qilsa, songra undan keyin tavba qilib, amali solih qilsa, bas, albatta, U zot magfiratli va rahimli Zotdir», – deb ayt.

Shunday qilib, jinoyatchilarning yoli oshkor bolishi uchun, oyatlarni mufassal bayon qilurmiz.

Sen: «Men Allohni qoyib, siz ibodat qilayotganlarga ibodat qilishdan qaytarilganman», – deb ayt. «Men sizning havoyi nafslaringizga ergashmasman. Zero, adashgan bolaman va hidoyat topganlardan bo`lmay qolaman», – deb ayt.

Sen: «Albatta, men Robbimdan berilgan aniq hujjatga egaman. Sizlar uni yolgonga chiqardingiz. Siz shoshiltirayotgan narsa menda yoq. Hukm faqat Allohning O`ziga xosdir. U haqni aniqlar. U ajrim qiluvchilarning eng yaxshisi», – deb ayt.

Sen: «Agar siz shoshiltirayotgan narsa mening huzurimda bolsa edi, men bilan sizning orangizda ish allaqachon bitgan bolar edi. Alloh zolimlarni yaxshi bilguvchidir», – deb ayt.

Gaybning kalitlari Uning huzurida bolib, ularni Uning Ozidan boshqa hech kim bilmas. U yerdagi, quruqlik va dengizdagi narsalarni biladir. Bitta yaproq uzilib tushmaydiki, magar uni ham biladir. Yer tubidagi bir dona don bormi, holu quruq bormi, barchasi Ochiq kitobda bordir.

U kechasi sizni vafot ettiradir. U kunduzi qilgan kasbingizni biladir. Songra, belgilagan ajal tugal bolishi uchun u(kunduzi)da sizni qayta tiriltiradir. Songra, qaytib borishingiz Uning Ozigadir. So`ngra, nima qilib yurganingizning xabarini beradir.

U bandalari ustidan golibdir. U ustingizga hafazalarini yuboradir. Qachonki birortangizga olim kelsa, elchilarimiz kamchilikka yol qoymagan holda uni vafot ettiradir.

Songra haqiqiy Xojalari — Allohga qaytarilurlar. Ogoh bolingizkim, hukm qilish Uning O`zigagina xosdir. Va U eng tezkor hisob-kitob qiluvchidir.

Sen: «Sizni quruqligu dengizning zulmatlaridan qutqaradigan kim? Unga tazarru' qilgan holda va maxfiy holda, agar mana shundan bizni qutqarsa, albatta, shukr qiluvchilardan bo`lar edik, deydiganingiz kim?» – deb ayt.

«Sizni ulardan va barcha gamlardan Alloh qutqarur. Songra esa, siz shirk keltirasiz», – deb ayt.

Sen: «U sizga ustingizdan yoki oyog`ingiz ostidan azob yuborishga, turli firqalarga aralashtirib yuborishga, ba'zilaringizga ba'zilaringizning azobini tottirishga qodirdir», – deb ayt. Oyatlarimizni qanday tasarruf qilishimizga nazar sol. Shoyadki, anglab yetsalar.

Qavming uni yolg`onga chiqardi. Holbuki u haqdir. Sen: «Men sizlarga vakil emasman.

Har bir xabarning o`z vaqti bor. Tezda buni bilasizlar», deb ayt.

Oyatlarimizni (istehzo qilishga) shongiyotganlarni korgan chogingda, to undan boshqa gapga shongigunlarigacha ulardan yuz ogir. Agar shayton esingdan chiqargan bolsa, eslaganingdan song, zolim qavmlar bilan otirma!

Taqvo qiladiganlar zimmasida u (mushrik)larning hisobidan hech narsa yo`q. Lekin eslatma bor. Shoyadki, taqvo qilsalar.

Oz dinlarini oyin-kulgu qilib olgan va hayoti dunyoga aldanib ketganlarni tark et. U (Qur'on) ila eslatginki, hech bir jon qilgan kasbi tufayli halokatga duchor bolib, Allohdan ozga biror dost va shafoatchisiz holga va barcha fido qiladigan narsani fido qilsa ham, undan qabul qilinmaydigan holga tushib qolmasin. Ana oshalar qilgan kasblari tufayli halokatga duchor bo`lganlardir. Kufr keltirganlari uchun ularga qaynoq suvdan sharob va alamli azob bordir.

Sen: «Allohni qoyib na foyda, na zarar bera olmaydigan narsalarga ibodat qilamizmi? Xuddi ogaynilari, bu yoqqa kel, deb hidoyatga chaqirib turgan bolsa ham, shayton adashtirib, yer yuzida hayron bolib qolganga oxshab, Alloh bizni hidoyatga solgandan keyin orqamizga qaytamizmi?» – deb ayt. Sen: «Albatta, Allohning hidoyati haqiqiy hidoyatdir. Olamlarning Robbiga taslim bolishga amr qilinganmiz», – deb ayt.

Namozni qoim qiling va Allohga taqvo qiling! U sizlar huzuriga to`planadigan Zotdir.

U, osmonlaru yerni haq ila yaratgan Zotdir. «Bol» degan kuni boladir. Uning gapi haqdir. Dud chalinadigan kuni mulk Unikidir. U, g`aybni ham, shohidni ham biluvchi Zotdir. Va U hakiym va xabardor Zotdir.

Ibrohimning otasi Ozarga: «Sanamlarni xudolar qilib olasanmi? Men seni va sening qavmingni, albatta, ochiq-oydin adashuvda ko`rmoqdaman», – deganini esla.

Xuddi shunday qilib, Ibrohimga, aniq ishonuvchilardan bolishi uchun, osmonlaru yerning mulklarini korsaturmiz.

Uni tun orab olganida yulduzni korib: «Mana shu Robbimdir», – dedi. U botib ketganida esa: «Botuvchilarni yoqtirmasman», – dedi.

Chiqayotgan oyni korganda: «Mana shu Robbimdir», – dedi. U ham botganida: «Agar Robbim meni togri yolga boshlamasa, albatta, adashuvchilardan bo`laman», – dedi.

Chiqayotgan quyoshni ko`rganda: «Mana shu Robbim. Bu kattaroq», – dedi. U ham botib ketganida: «Ey qavmim, men siz shirk keltirayotgan narsadan voz kechdim», – dedi.

Albatta, men yuzimni osmonlaru yerni yaratgan Zotga, togri yolga moyil bolgan holimda, yuzlantirdim va men mushriklardan emasman.

Va qavmi u ila tortishdi. U: «Men bilan Alloh haqida tortishasizlarmi, holbuki, U meni hidoyat etdi. Men Unga shirk keltirayotgan narsangizdan qorqmasman. Magar Robbim biror narsani iroda etsa, bolishi mumkin. Robbim barcha narsani Oz ilmi ila qamrab olgan. Eslasangiz bolmasmi?» – dedi.

«Qanday qilib men siz shirk keltirgan narsadan qorqay. Holbuki, siz ozingizga hech hujjat tushirmagan narsani Allohga shirk keltirib turib qorqmaysiz-u?» Agar bilsangiz, ayting-chi, qaysi guruh xotirjam bolishga haqliroq?!

Iymon keltirganlar va iymonlariga zulmni aralashtirmaganlar. Ana o`shalarga xotirjamlik, omonlik bor. Ular hidoyat topganlardir.

Ana oshalar, Ibrohimga qavmiga qarshi (tortishuvda) bergan hujjatlarimizdir. Kimni xohlasak, darajasini kotaramiz. Albatta, Robbing hikmatli va yaxshi biluvchi Zotdir.

Va Biz unga Is'hoqni va Ya'qubni berdik. Barchalarini hidoyat qildik. Bundan oldin Nuhni ham hidoyat qilgan edik. Va uning zurriyotidan Dovud, Sulaymon, Ayyub, Yusuf, Muso, Horunni ham (hidoyat qildik). Chiroyli amal qiluvchilarni ana shunday mukofotlarmiz.

Va Zakariyo, Yahyo, Iyso va Ilyosni ham. Hammalari ahli solihlardir.

Va Ismoil, al-Yasa', Yunus va Lutni ham. Barchalarini butun olamlardan afzal qildik.

Va ularning otalaridan, zurriyotlaridan va birodarlaridan ham hidoyat qildik. Ularni tanlab oldik va sirotul mustaqiymga hidoyat qildik.

Ana osha, Allohning hidoyati bolib, Oz bandalaridan kimni xohlasa, oshani unga yo`llar. Agar ular shirk keltirsalar, qilgan ishlari, albatta, behuda ketar.

Ana oshalar Biz ularga kitobni, hukmni va Paygambarlikni bergan zotlardir. Agar anavilar bularga kufr keltirsalar, batahqiqki, Biz ularga kufr keltirmaydigan qavmni vakil qilib qo`yganmiz.

Ana oshalar Alloh hidoyat qilgan zotlardir. Bas, ularning hidoyatiga ergash. Sen: «Men sizlardan buning uchun haq soramasman. U, olamlar uchun eslatmadan iborat, xolos», – deb ayt.

Ular, Alloh basharga hech narsa tushirgani yoq, deganlarida, Allohni togri taqdirlamadilar. «Muso kishilarga hidoyat va nur etib olib kelgan, uni siz qogozga tushirib olib, ba'zisini zohir, kopini maxfiy qilgan va siz ham, ota-bobolaringiz ham bilmagan narsalarni sizga orgatgan kitobni kim tushirdi?!» – deb ayt. «Alloh» – deb ayt. Songra, ularni tek qoy, shongigan narsalarida o`ynayversinlar.

Bu, Biz tushirgan kitob, muborakdir, o`zidan oldingini tasdiqlovchidir. Ummul Quro (shaharlar onasi) va uning atrofini ogohlantirishing uchundir. Oxiratga iymon keltirganlar unga iymon keltirurlar. Va ular namozlarini muhofaza qilurlar.

Allohga nisbatan yolgon toqigan yoki unga hech narsa vahiy qilinmasa ham, menga vahiy keldi, degan, yoxud Alloh nozil qilgan narsaga oxshash narsani men ham nozil qilaman, degan kimsadan ham zolimroq kimsa bormi? Zolimlarning olim talvasasi paytlarini, farishtalarning ularga qol chozib: «Joningizni chiqaring! Bugungi kunda Allohga nisbatan nohaq gap aytganlaringiz uchun va Uning oyatlaridan mutakabbirlik qilib yurganingiz uchun xorlik azobi ila jazolanursiz», – degandagi hollarini ko`rsang edi.

Xuddi sizlarni dastlab xalq qilganimizdek, huzurimizga yakka-yakka keldingiz. Sizlarga bergan narsalarimizni ortingizda qoldirdingiz. Sizlar ozingizcha sherik deb oylagan shafoatchilaringizni kormayapmiz?! Batahqiq, oralaringiz uzildi. Siz da'vo qilgan narsa goyib bo`ldi.

Albatta, Alloh donni ham, danakni ham yoruvchi Zotdir. U, olikdan tirikni chiqarur va tirikdan olikni chiqarguvchidir. Ana shunday Allohdir. Siz qayoqqa burilib ketyapsiz?!

U, subhni yoritguvchi Zotdir. U, tunni sukunat, quyosh va oyni hisob qilib qoydi. Bu esa, golib va yaxshi bilguvchi Zotning o`lchovidir.

U sizlarga quruqlik va dengiz zulmatlarida yol topishingiz uchun yulduzlarni qilib qoygan Zotdir. Biladigan qavmlar uchun oyat-belgilarni batafsil qilib qo`yganmiz.

U sizlarni bir jondan yaratgan Zotdir. Bas, u (jon) qaror topadigan joy(ona rahmi)da yoki saqlab qoyiladigan joy (ota sulbi)dadir. Yaxshi anglaydiganlar uchun oyat-belgilarni batafsil qilib qoyganmiz.

U, osmondan suv nozil qilgan Zotdir. Bas, u (suv) ila turli nabototlar chiqardik. Undan yashil giyohlarni chiqardik. Undan gujum-gujum boshoqlar chiqaramiz. Va xurmodan, uning novdalaridan yaqin shingillar chiqaramiz va uzum boglari chiqaramiz. Bir-biriga oxshagan va o`xshamagan zaytun va anorlarni chiqaramiz. Uning meva qilish paytidagi mevasiga va pishishiga nazar soling. Albatta, bunday narsalarda iymon keltiradigan qavm uchun oyat — belgilar bordir.

Ular jinlarni Allohga sherik qildilar. Holbuki, U hammalarini yaratgan Zotdir. Ilmsiz holda Unga ogillar va qizlar yasadilar. U, ular vasf qilgan narsalardan pok va oliy bo`ldi.

U, osmonlaru yerni yoqdan bor qilguvchi Zotdir. Uning xotini bolmay turib, bolasi qanday bolsin?! U hamma narsani Ozi yaratdi va U hamma narsani yaxshi bilguvchidir.

Ana osha Alloh sizning Robbingizdir. Undan boshqa ibodatga sazovor zot yoq. U har bir narsaning Yaratguvchisidir. Bas, Unga ibodat qiling. U har bir narsaga vakildir!

Kozlar Uni idrok eta olmas, U kozlarni idrok etar. U latiyf va xabardor Zotdir.

Batahqiq, sizga Robbingizdan «koz ochuvchi»lar keldi. Kimki korsa, oziga yaxshi. Kim kor bolib olsa, oziga zarar. Men sizlarga qo`riqchi emasman.

Shunday qilib: «Dars olgansan», – deyishlari uchun va bilgan qavmlarga bayon qilishing uchun oyatlarni tasarruf qilurmiz.

Senga Robbingdan vahiy qilingan narsaga ergash. Undan boshqa ibodatga sazovor zot yoq. Mushriklardan yuz ogir.

Agar Alloh xohlasa, shirk keltirmas edilar. Biz seni ularga qoriqchi qilganimiz yoq. Va sen ularga vakil ham emassan.

Ularning Allohdan ozga ibodat qiladiganlarini sokmangiz. Bas, bilmasdan zulm ila Allohni sokib yurmasinlar. Shunday qilib, har bir ummatga amalini ziynatlab qoydik. So`ngra esa, qaytib boradigan joylari Robbilarigadir. Bas, U qilib yurgan ishlarining xabarini berur.

Ular agar biron oyat — mo`'jiza kelsa, albatta, iymon keltirishlari haqida Allohning nomi bilan jon-jahdlari ila qasam icharlar. «Albatta, oyatlar faqat Allohning huzurida», – deb ayt. Sizga nima bildirdi? Ehtimol, oyat kelsa ham, ular iymon keltirmaslar.

Xuddi avval iymon keltirmaganlaridek, qalblari va kozlarini burib qoyarmiz va tugyonlarida dovdiragan hollarida tek qoyarmiz.

Agar Biz ularga farishtalarni tushirsak ham, ularga oliklar gapirsa ham va ularning oldiga hamma narsani ochiq-oydin toplasak ham, Alloh xohlamasa, iymon keltirmaslar. Lekin ko`plari johildirlar.

Shuningdek, har bir Paygambarga insu jin shaytonlarini dushman qilib qoydik. Ularning ba'zilari ba'zilarini gururga ketkazishlari uchun jimjimador kalomlarni tanlarlar. Agar Robbing xohlasa, bunday qilmas edilar. Bas, ularni ozlari toqigan narsalari ila yolgiz qo`y!

Unga (gapning gozaliga) oxiratga iymon keltirmaydiganlarning qalbi moyil bolishi, undan rozi bo`lib, qiladigan gunohlarini bajarishlari uchundir.

Allohdan ozgani hakam qilib olaymi? Holbuki, U sizga kitobni batafsil etib nozil qildi. Biz ularga kitob berganlar uning Robbingdan haq ila nozil qilinganini bilurlar. Bas, shak keltiruvchilardan bolma.

Robbingning sozlari sodiqlik va adolat ila batamom boldi. Uning sozlarini ozgartuvchi yo`q. Va U yaxshi eshitguvchi va yaxshi bilguvchi Zotdir.

Va agar yer yuzidagilarning koplariga itoat qilsang, seni Allohning yolidan adashtirurlar. Ular gumondan boshqaga ergashmaslar. Ular taxmin qilurlar, xolos.

Albatta, Robbing kim Uning yo`lidan adashishini yaxshi bilguvchidir. Va U hidoyat topuvchilarni ham yaxshi bilguvchidir.

Agar Uning oyatlariga iymon keltirguvchilardan bo`lsangiz, Allohning ismi zikr qilingan narsadan yeng!

Sizga nima boldiki, Allohning nomi aytib soyilgan narsani yemas ekansizlar?! U sizlarga harom qilgan narsalarini batafsil bayon qilib bergan-ku?! Magar muztar bolganingizda, mayli. Albatta, kopchilik bilmasdan, hoyu havaslari ila adashtirurlar. Albatta, Robbing tajovuzkorlarni yaxshi bilguvchidir.

Va oshkora hamda maxfiy gunohlarni tark qilinglar! Gunoh qiluvchilar, albatta, qilgan gunohlarining jazosini olurlar.

Allohning ismi zikr qilinmagan narsalarni yemanglar. Albatta, bu ish fisqdir. Albatta, shaytonlar oz dostlariga sizlar bilan tortishishni vasvasa qilurlar. Agar ularga itoat qilsangiz, sizlar ham mushriklardan bo`lursizlar.

Avval olik bolgan odamni tiriltirib, unga odamlar orasida yuradigan nurni berib qoygan bolsak, u bilan zulmatlar ichida undan chiqa olmay yuruvchi odam oxshash bolurmi? Shunday qilib, kofirlarga qilayotgan amallari ziynatlab ko`rsatildi.

Xuddi shunga oxshash, har bir shaharda katta jinoyatchilarni unda makr qilish uchun qoydik. Ular, sezmagan holda, faqat ozlariga ozlari makr qilurlar, xolos.

Agar ularga oyat kelsa, Allohning Paygambarlariga berilgan narsaga oxshash narsa bizga ham berilmaguncha zinhor iymon keltirmasmiz, derlar. Oz Paygambarligini qayerga qoyishni Allohning Ozi yaxshi biladir. Jinoyat qilganlarga qilgan makrlari uchun Allohning huzurida, albatta, xorlik va shiddatli azob bordir.

Kimni Alloh hidoyat qilmoqchi bolsa, uning koksini Islomga ochib qoyadir. Kimni zalolatga ketkazishni iroda qilsa, uning koksini xuddi osmonga kotarilayotgandek, tor va tang qilib qoyadir. Shunday qilib, Alloh iymon keltirmaydiganlarga azobni duchor qilur.

Mana shu, Robbingning togri yo`lidir. Ibrat oluvchi qavm uchun oyatlarni batafsil bayon qildik.

Ularga Robbilari huzurida dorus-salom (tinchlik uyi) bordir. U zot qilgan ishlari uchun ularning do`stidir.

Ularning hammasini toplaydigan kunda: «Ey, jinlar jamoasi, insdan (adashtirganlaringizni) kopaytirvordingiz?!» – der. Ularning insdan bolgan dostlari: «Ey Robbimiz, biz bir-birimizdan huzur topdik va bizga belgilagan ajalingga yetib keldik», – derlar. U zot: «Qaytar joyingiz do`zaxdir. Magar Alloh xohlasa (qolmaysiz)», – der. Albatta, Robbing hikmatli va bilimli Zotdir.

Shunday qilib, qilgan kasblariga binoan zolimlarni bir-birlariga do`st qilurmiz.

«Ey, jin va ins jamoalari, sizlarga ozingizdan bolgan Paygambarlar kelib, oyatlarimni sizga aytib bermadilarmi, sizlarni ushbu kuningizga duchor bolishingiz haqida ogohlantirmadilarmi?» Ular: «Ozimizga qarshi guvohlik berdik», – derlar. Ularni dunyo hayoti gururga ketkazdi va ozlariga qarshi, kofir bolganlarini aytib, guvohlik berdilar.

Bunday qilishining boisi, Robbing g`ofil turgan shahar-qishloq aholisini halok qilmasligidandir.

Har kimga qilganlariga yarasha daraja bordir. Va Robbing ularning qilayotgan amallaridan g`ofil emasdir.

Va Robbing behojat va rahmat sohibi bolgan Zotdir. Agar xohlasa, xuddi sizlarni boshqa qavmlar zurriyotidan paydo qilganidek, sizlarni ketkazib, ortingizdan nimani xohlasa, orinbosar qilib keltirur.

Albatta, sizga va'da qilingan narsa keluvchidir. Sizlar esa U zotni ojiz qoldiruvchi emassiz.

Sen: «Ey qavmim, orningizda amalingizni qilavering. Men ham amal qiluvchiman. Tezda oxirat hovlisi oqibati kimning foydasiga bolishini bilasiz. Albatta, zolimlar najot topmaslar», – deb ayt.

Ular Allohga Uning Ozi yaratgan ekinlar va chorvalardan nasiba ajratdilar va ozlaricha: «Bu Allohga, bu esa butlarimizga», – dedilar. Bas, butlariga bolgan narsa Allohga yetmas. Allohga bolgan narsa esa, butlariga yetadir. Chiqargan hukmlari qanday ham yomon-a?!

Shuningdek, mushriklardan koplariga sheriklari ularni halok etish va dinlarini chalkashtirish uchun bolalarini oldirishni ziynatlab korsatdi. Agar Alloh xohlasa, bunday qilmasdilar. Ularni va toqiyotgan narsalarini qoyib qoy.

Ular o`zlaricha: «Mana bu chorva va ekinlar harom, ularni faqat biz xohlagan kishilargina yeydilar va mana bu minishi harom qilingan chorvalar», – dedilar. Ular ma'lum chorvalarga Allohning nomini zikr qilmaslar. Bu esa, U zotga tuhmatdir. U, tezda, qilgan tuhmatlari tufayli ularga jazo berajak.

Ular o`zlaricha: «Mana bu chorva va ekinlar harom, ularni faqat biz xohlagan kishilargina yeydilar va mana bu minishi harom qilingan chorvalar», – dedilar. Ular ma'lum chorvalarga Allohning nomini zikr qilmaslar. Bu esa, U zotga tuhmatdir. U, tezda, qilgan tuhmatlari tufayli ularga jazo berajak.

Ular, mana shu chorvalarning qornidagi narsalar erkaklarimizga halol, ayollarimizga harom, derlar. Agar u (qorindagi narsa) olik bolsa, ular unga sheriklardir. Tezda ularga vasflari uchun O`zi jazo berajak. Albatta, U hikmatli va yaxshi biluvchi Zotdir.

Ular, mana shu chorvalarning qornidagi narsalar erkaklarimizga halol, ayollarimizga harom, derlar. Agar u (qorindagi narsa) olik bolsa, ular unga sheriklardir. Tezda ularga vasflari uchun O`zi jazo berajak. Albatta, U hikmatli va yaxshi biluvchi Zotdir.

Aqli pastlik qilib, johillik ila farzandlarini oldirganlar va Alloh ularga rizq qilib bergan narsalarni harom qilganlar ziyonkor boldilar. Batahqiq, ular adashdilar va hidoyatga yuruvchilardan bo`lmadilar.

Aqli pastlik qilib, johillik ila farzandlarini oldirganlar va Alloh ularga rizq qilib bergan narsalarni harom qilganlar ziyonkor boldilar. Batahqiq, ular adashdilar va hidoyatga yuruvchilardan bo`lmadilar.

U (ishkomlarga) kotariladigan va kotarilmaydigan boglarni, xurmo va ekinlarni yemagini xilma-xil qilib, zaytun va anorlarni bir-biriga oxshatib va oxshatmay paydo qilgan Zotdir. Mevalagan paytida uning mevasidan yenglar va yigim-terim kunida haqqini beringlar. Va isrof qilmanglar. Albatta, U isrof qilguvchilarni sevmas.

Va chorvalardan hammollarini va (so`ygani) yerga yotqaziladiganlarini paydo qildi. Alloh sizga rizq qilib bergan narsalardan yenglar va shaytonning izidan ergashmanglar. Albatta, u sizlarga ochiq-oydin dushmandir.

Sakkiz juft (paydo qildi): qoydan ikkini (erkak-urgochi) va echkidan ikkini. «Ikkala erkagini harom qildimi yoki ikkala urgochisinimi yoxud ikkala urgochining bachadonlarida shomil bolgan narsanimi?! Agar rostgoy bo`lsangizlar, ilmiy qilib xabarini beringlar-chi?» – deb ayt.

Tuyadan ikkitani, qoramoldan ikkini (paydo qildi). «Ikkala erkagini harom qildimi yoki ikkala urgochisinimi yoxud ikkala urgochining bachadonlarida shomil bolgan narsanimi?! Yoki Alloh sizlarga buni amr qilganda shohid bolib turganmidingiz? Ilmsiz holda odamlarni adashtirish uchun Allohga nisbatan yolgon toqigandan ham zolimroq odam bormi?! Albatta, Alloh zolim qavmlarni hidoyat qilmas».

«Menga vahiy qilingan narsada taomlanuvchi uchun harom qilingan narsani topmayapman. Magar olimtik yoki oqizilgan qon yoki tongiz goshti bolsa, albatta, u iflos, haromdir. Yoxud fosiqlik ila Allohdan ozganing nomiga soyilgan bolsa (haromdir). Bas, kishi muztar bolib, maza talab qiluvchi va tajovuzkor bolmagan holida (iste'mol qilsa), albatta, Robbing mag`firat qilguvchi va rahimli Zotdir», – deb ayt.

Va yahudiy bolganlarga barcha (butun) tuyoqlilarni harom qildik. Mol va qoydan esa, ularga yoglarini harom qildik. Magar orqa va ichaklaridagi yoki suyakka aralashgan yoglari (haloldir). Bu, zulmlari uchun ularga bergan jazoimizdir. Albatta, Biz rostgo`ymiz.

Agar seni yolg`onchiga chiqarsalar: «Robbingiz keng rahmat sohibidir, ammo Uning azobi jinoyatchi qavmlardan qaytarilmas», – deb ayt.

Hali shirk keltirganlar: «Agar Alloh xohlaganda, biz ham, ota-bobolarimiz ham shirk keltirmas edik va biror narsani harom qilmas edik», – derlar. Ulardan oldingilari ham azobimizni tatigunlariga qadar shunga oxshash yolgonga chiqarib turganlar. «Sizning huzuringizda bizga chiqarib korsatadigan biron ilm — hujjat bormi? Sizlar faqat gumonga ergashmoqdasiz va sizlar faqat yolgon gapirmoqdasizlar», – deb ayt.

Sen: «Etuk hujjat Allohning O`zidadir. Agar xohlasa, hammangizni hidoyatga solar edi», – deb ayt.

Sen: «Alloh mana shuni harom qilganiga guvohlik beradigan guvohlaringizni keltiring», – deb ayt. Bas, agar guvohlik bersalar, sen ular ila guvohlik berma. Bizning oyatlarimizni yolg`onga chiqaruvchilarning va oxiratga iymon keltirmaydiganlarning havoyi nafslariga ergashma. Ular Robbilariga shirk keltirurlar.

Keling, Robbingiz sizlarga harom qilgan narsalarni tilovat qilib beraman: «Unga hech narsani shirk keltirmang! Ota-onangizga yaxshilik qiling! Ochlikdan qorqib, bolalaringizni oldirmang. Biz sizlarni ham, ularni ham rizqlantirurmiz. Fahsh — buzuq ishlarning oshkorasiga ham, maxfiysiga ham yaqinlashmang. Alloh harom qilgan jonni oldirmang. Magar haq ila bolsa, mayli». «Ushbularni sizga amr qildikki, shoyad, aql yuritsangiz», – deb ayt.

Yetimning moliga to voyaga yetguncha yaqinlashmang. Magar yaxshi yol bilan bolsa, mayli. Olchov va tarozini adolat ila toliq ado eting. Biz hech bir jonni toqatidan tashqari narsaga taklif etmaymiz. Agar gapirsangiz, qarindoshingiz bo`lsa ham, adolat qiling. Allohga bergan ahdingizga vafo qiling. Bularni sizga amr qildikki, shoyad, eslasangizlar.

Albatta, bu Mening togri yolimdir. Bas, unga ergashing. Va boshqa yollarga ergashmang. Bas, sizni Uning yo`lidan adashtirmasinlar. Mana shu sizga qilgan amrki, shoyad, taqvo qilsangiz.

Yana Musoga ham kitobni, yaxshilik qilganga (ne'mat) batamom bolishi uchun, har bir narsa batafsil bolishi uchun, hidoyat va rahmat bolishi uchun berdik. Shoyadki, ular Robbilariga robaro bolishlariga iymon keltirsalar.

Biz tushirgan bu kitob muborakdir. Bas, unga ergashinglar. Va taqvo qilinglar. Shoyadki, rahim qilinsangizlar.

«Bizdan avvalgi ikki toifaga kitob tushirilgan, ularning darslaridan g`ofilmiz», demasliklaringiz uchun.

Yoki «Agar bizga kitob tushirilganda, ulardan kora hidoyatliroq bolar edik», demasliklaringiz uchun, batahqiqki, sizga Robbingizdan ochiq hujjat, hidoyat va rahmat keldi. Allohning oyatlarini yolgonga chiqargan va ulardan yuz ogirgan kimsadan ham zolimroq shaxs bormi? Tezda, oyatlarimizdan yuz ogirganlarni yuz ogirganlari tufayli yomon azob ila jazolarmiz.

Ular farishtalar kelishini, yo Robbingning kelishini yoki Robbingning ba'zi oyatlari kelishini kutmoqdalar, xolos. Robbingning ba'zi oyatlari kelgan kunida hech bir jonga, oldin iymon keltirmagan yoki iymonida yaxshilik kasb qilmagan bo`lsa, iymoni naf bermas. «Kutaveringlar, biz ham kutguvchilarmiz», – deb ayt.

Dinlarini tafriqa qilib, ozlari guruhbozlik qilganlar bilan hech bir aloqang yoq. Albatta, ularning ishi Allohning Oziga havola. Songra, qilgan ishlarining xabarini berur.

Kim bir yaxshilik qilsa, unga on barobar qaytarilur. Kim bir yomonlik qilsa, unga faqat qilganiga yarasha jazo bolur. Va ularga zulm qilinmas.

Sen: «Albatta, Meni Robbim togri yolga — rost dinga — togrilikka moyil Ibrohim millatiga hidoyat qildi. U mushriklardan bolmagan edi», – deb ayt!

Sen: «Albatta, mening namozim, ibodatlarim, hayot va mamotim olamlarning Robbi Alloh uchundir.

Uning sherigi yo`q. Ana shunga buyurilganman. Va men eng avvalgi musulmonlardanman.

Allohdan ozgani Robbim deymi? Holbuki, U hamma narsaning Robbidir. Har bir jon yomon kasb qilsa, faqat oziga ziyon qilur. Hech bir jon boshqaning ogirligini kotarmas. So`ngra, Robbilaringizga qaytishingiz bor. Bas, U sizlarga ixtilof qilgan narsalaringizning xabarini berur.

U sizlarni yer yuzida xalifalar qilgan va Ozi bergan narsalarda sizni sinash uchun ba'zingizning darajasini ba'zingizdan ustun qilgan Zotdir. Albatta, Robbing iqobi tez Zotdir. Va, albatta, U magfirat qiluvchi va rahimlidir», – deb ayt.