2 - The Cow - Al-Baqarah

Alif. Laam. Miym.

Bu kitobda shak-shubha yo`q, u taqvodorlarga hidoyatdir.

Ular gaybga iymon keltirurlar, namozni tokis o`qirlar va Biz ularga bergan rizqdan nafaqa qilurlar.

Va ular senga va sendan oldin nozil qilingan narsaga iymon keltirarlar va oxiratga aniq ishonarlar.

Ana oshalar Robbilaridan bolgan hidoyatdadirlar va ana oshalar, oshalargina najot topguvchilardir.

Albatta, kufr keltirganlarga qorqitasanmi-qorqitmaysanmi — bari bir, iymon keltirmaslar.

Alloh ularning qalblari va quloqlarini muhrlab qoygan va kozlarida parda bor. Va ularga ulkan azob bordir.

Va odamlardan, Allohga va oxirat kuniga iymon keltirdik, deydiganlari bor. Holbuki, ular mo`min emaslar.

Ular Allohni va iymon keltirganlarni aldamoqchi bolarlar. Va holbuki, sezmasdan ozlarini aldarlar.

Ularning qalblarida kasal bor. Alloh kasallarini ziyoda qildi. Va ularga yolg`on gapirganlari uchun alamli azob bor.

Va agar ularga, yer yuzida fasod qilmang, deyilsa, biz faqat isloh qiluvchilarmiz, derlar.

Ogoh bo`ling, ular, faqat ular fasodchilardir, lekin sezmaslar.

Va agar ularga, odamlar iymon keltirganidek iymon keltiringlar, deyilsa, «Esi pastlar iymon keltirganidek iymon keltiramizmi?» derlar. Ogoh boling, ular, faqat ular esi pastlardir va lekin ozlari bilmaslar.

Ular iymon keltirganlarni uchratsalar, iymon keltirdik, derlar, shaytonlari bilan xoli qolganda esa, biz sizlar bilanmiz, faqat istehzo qilyapmiz, xolos, derlar.

Alloh ularni istehzo qiladir va tugyonlarida dovdirashlariga qoyib beradir.

Ana oshalar zalolatni hidoyatga sotib olganlardir. Va tijoratlari foyda keltirmadi hamda ular hidoyat topganlardan bolmadilar.

Ular, misoli, yoqqan oti endi atrofini yoritganida, Alloh nurlarini ketkazib, qorongu zulmatlarda qoldirgan kishilarga oxsharlar. Ular kormaslar.

Ular kar, soqov, ko`rdirlar. Bas, ular qaytmaslar.

Yoki xuddi osmondan yomgir yogib, qorongu bosib, momaqaldiroq va chaqmoq chaqqanda, yashindan qochib, panjalarini quloqlariga tiqib, olimdan ehtiyot bolayotgan odamga oxsharlar. Va Alloh kofirlarni o`rab oluvchidir.

Chaqmoq ularning kozini olib qoyay deydi. Yorishgan paytda yurishar, qorongi bolsa, toxtashar. Agar Alloh xohlasa, ularning kozu quloqlarini ketkazur. Albatta, Alloh har bir narsaga qodirdir.

Ey odamlar, sizlarni va sizdan oldingilarni yaratgan Robbingizga ibodat qiling. Shoyadki, taqvodor bo`lsangiz.

U sizlarga yerni to`shab, osmonni bino qilgan va osmondan suv tushirib, u bilan sizlarga mevalarni rizq qilib chiqargan Zotdir. Bilib turib Allohga boshqalarni tenglashtirmang.

Va agar bandamizga tushirgan narsamizga shakingiz bolsa, unga oxshash bir sura keltiring va rost sozlovchilardan bolsangiz, Allohdan o`zga guvohlaringizni chaqiring.

Bas, agar qila olmasanglar, hech qachon qila olmaysizlar ham, yoqilgisi odamlar va tosh bolgan, kofirlar uchun tayyorlangan otdan qorqinglar.

Iymon keltirgan va solih amallar qilganlarga ular uchun ostidan anhorlar oqib turgan jannatlar borligining bashoratini ber. Qachonki ularning mevasidan bahramand bolsalar, bundan avval ham rizqlangan edik, derlar. Ularga oxshash narsalar berilgandir. Ularga u yerda pokiza juftlar bor va ular u yerda abadiy qolurlar.

Albatta, Alloh chivin yoki undan ustunroq narsani misol keltirishdan uyalmas. Iymon keltirganlar, albatta, u Robbilaridan kelgan haqligini bilurlar. Ammo kufr keltirganlar: «Alloh bu misoldan nimani iroda qildi?» – derlar. U osha bilan kopchilikni zalolatga ketkizar va kopchilikni hidoyatga solar. U osha bilan faqat fosiqlarnigina zalolatga ketkizar.

Ular Allohning ahdini boglanganidan song buzadigan, Alloh boglanishga buyurgan narsalarni kesadigan, yer yuzida fasod qiladigan zotlardir. Ana oshalar yutqazuvchilardir.

Allohga qanday kufr keltirasizlar? Va holbuki, jonsiz edingiz, U sizga jon berdi, so`ngra joningizni oladir va yana tiriltiradir va sizlar Unga qaytajaksizlar.

U sizlar uchun yer yuzidagi barcha narsani yaratgan Zot. Songra osmonga yuzlandi va ularni yettita qilib tog`riladi. Va U har bir narsani biluvchi Zotdir.

Esla, vaqtiki Robbing farishtalarga: «Men yer yuzida xalifa qilmoqchiman», – dedi. Ular: «Unda fasod qiladigan, qon tokadigan kimsani qilmoqchimisan? Va holbuki, biz Senga tasbih, hamd aytib va Seni uluglab turibmiz», – dedilar. U: «Men siz bilmaganni bilaman», – dedi.

Va U Odamga ismlarning barchasini orgatdi, songra ularni farishtalarga robaro qildi. Keyin: «Agar rostgoylardan bolsangiz, anavilarning ismlarini menga aytib bering», – dedi.

Ular: «Ozing poksan! Bizda Sen bildirgandan boshqa ilm yoq. Albatta, Sening O`zing biluvchisan va hikmatli Zotsan», – dedilar.

«Ey Odam, bularga u narsalarning ismlarini aytib ber», – dedi. Ularga osha narsalarning ismlarini aytib bergan chogida, «Men sizlarga osmonlaru yerning g`aybini bilaman va sizlar berkitmaganu berkitgan narsalarni ham bilaman demabmidim», – dedi.

Esla, farishtalarga: «Odamga sajda qilinglar!» deganimizni. Bas, sajda qildilar, magar iblis bosh tortdi, mutakabbirlik qildi va kofirlardan bo`ldi.

Va: «Ey Odam, sen oz jufting ila jannatda maskan top. Unda nimani xohlasalaringiz, yenglar, osh bolsin va mana bu daraxtga yaqin kelmanglar, bas, u holda zolimlardan bo`lasizlar», – dedik.

Shayton ularni undan ozdirdi va bolgan narsalaridan chiqardi. Va Biz: «Ba'zingiz ba'zingizga dushman bolib tushinglar, sizlarga yer yuzida qarorgoh va bir muddat huzur qilish bordir», – dedik.

Bas, Odam oz Robbisidan sozlarni qabul qilib oldi, keyin U Zot uning tavbasini qabul qildi. Albatta, U tavbani qabul qiluvchi va rahimli Zotdir.

Biz: «Undan hammangiz tushing. Bas, Mendan sizga hidoyat kelajak. Kim Mening hidoyatimga ergashsa, ularga xavf yoq va ular xafa ham bolmaslar», – dedik.

Va kufr keltirgan hamda oyatlarimizni yolgonga chiqarganlar esa, ular dozax egalaridir, ular unda abadiy qolurlar.

Ey Bani Isroil, sizga bergan ne'matlarimni eslang va Menga bergan ahdingizga vafo qiling. Men ham sizga bergan ahdimga vafo qilurman. Va Mendangina qo`rqing.

Va sizdagi narsani tasdiqlovchi qilib tushirgan narsamga iymon keltiring. Unga birinchi kufr keltiruvchi bo`lmang. Mening oyatlarimni oz bahoga sotmang va Mengagina taqvo qiling.

Haqni botilga aralashtirmang va o`zingiz bilib turib haqni berkitmang.

Namozni to`kis ado qiling, zakot bering va ruku' qiluvchilar bilan ruku' qiling.

Odamlarni yaxshilikka chorlab turib, o`zingizni unutasizmi? Holbuki, kitobni tilovat qilyapsiz-ku. Aqlni ishlatmaysizmi?!

Sabr va namoz ila yordam so`rang. Va albatta, u nafsi siniqlardan boshqalarga juda katta ishdir.

Ular albatta Robbilariga robaro bo`lishlariga va albatta Unga qaytib borishlariga ishongan zotlardir.

Ey Bani Isroil, sizga bergan ne'matlarimni va Men sizlarni olamlardan afzal qilib qo`yganimni eslang!

Bir jon boshqa jondan hech narsani ado qila olmaydigan, undan shafoat qabul qilinmaydigan, undan tolov olinmaydigan va ularga yordam berilmaydigan kundan qorqing.

Sizni yomon azoblarga solib, ogillaringizni soyib, qizlaringizni tirik qoldirayotgan Fir'avn ahlidan qutqarganimizni eslang. Ana oshanda Robbingizdan ulug` sinov bordir.

Va dengizni yorib, sizni qutqarib, sizning koz oldingizda Fir'avn ahlini garq qilganimizni eslang.

Va Muso bilan qirq kechaga va'dalashganimizni, u (ketgani)dan song zolim bolgan holingizda buzoqni (xudo) tutganingizni eslang!

O`shandan keyin sizni afv etdik. Shoyadki, shukr qilsangiz.

Shoyadki, hidoyat topsangiz deb, Musoga kitobni va furqonni berganimizni eslang.

Musoning oz qavmiga: «Ey qavmim, albatta, siz buzoqni (xudo) tutishingiz ila ozingizga ozingiz zulm qildingiz. Endi sizni bor qiluvchi Zotga tavba qiling, ozingizni ozingiz oldiring, shundoq qilmogingiz sizni bor qiluvchi Zot huzurida siz uchun yaxshidir. Bas, U tavbangizni qabul qildi. Chunki U tavbani koplab qabul qiluvchi va rahimli Zotdir», deganini eslang.

«Ey Muso, Allohni ochiq-ravshan kormagunimizcha, senga ishonmaymiz», deganingizni, shunda sizni ozingiz nazar solib turganingizda yashin urganini eslang.

Songra, olimingizdan keyin qayta tiriltirdik, shoyadki, shukr qilsangiz.

Va bulutni ustingizdan soya soldirib qoydik, sizga mann va bedanani tushirdik. Rizq qilib bergan narsalarimizning poklarini yenglar. Bizga zulm qilmadilar. Lekin ozlariga zulm qilardilar.

«Ushbu qishloqqa kiringiz va uning xohlagan joyida yenglar, yeganingiz osh bolsin va eshikdan ta'zim bilan, hittatun, deb kiring, sizning xatolaringizni magfirat qilamiz va yaxshilarga ziyoda qilamiz», deganimizni eslang.

Bas, zulm qilganlar ularga aytilgan so`zni boshqasiga almashtirdilar. Biz zulm qilganlarga fisq qilayotganlari uchun osmondan azob tushirdik.

Muso oz qavmini serob qilishni soraganida, «Hassang bilan toshni ur!» deganimizni eslang. Bas, undan on ikki buloq otilib chiqdi. Har qabila oz suvini bildi. Alloh bergan rizqdan yeb-ichinglar. Yer yuzida buzgunchilik ustiga buzgunchilik qilmanglar.

«Ey Muso, bir xil taomga hech chiday olmaymiz, Robbingga duo qil, bizga yerda osadigan narsalardan — sabzavot, tarra, sarimsoq, mosh, piyoz chiqarib bersin», deganingizni eslang. U: «Yaxshi narsani past narsaga almashtirishni soraysizlarmi? Birorta shaharga tushing, soraganingizni albatta topasiz», dedi. Ularga xorlik va miskinlik yozildi va Allohning gazabiga loyiq bo`ldilar. Bu, Allohning oyatlariga kufr keltirganlari, Nabiylarni nohaq qatl etganlari uchundir. Bu, isyonga ketganlari va haddan oshganlari uchundir.

Albatta, iymon keltirganlar, yahudiy bolganlar, nasorolar va sobiiylardan, qaysilari Allohga va qiyomat kuniga iymon keltirsa va yaxshi amallarni qilsa, oshalarga Robbilari huzurida ajrlar bordir. Ularga xavf yoq va ular xafa ham bolmaslar.

Ahdu paymonlaringizni olganimizni va ustingizga Turni kotarganimizni, «Biz sizga bergan narsani quvvat bilan oling va undagi narsani eslang, shoyadki, taqvodor bolsangiz», (deganimizni) eslang.

Songra, oshandan keyin yuz ogirdingiz. Sizga Allohning fazli bolmaganida, albatta yutqazganlardan bo`lardingiz.

Batahqiq, sizlardan shanba kuni tajovuzkorlik qilganlarni bildingiz. Biz ularga: «Quvilgan, xor-zor maymunga aylaning», – dedik.

Biz bu (hodisa)ni uning oldidagilarga va keyinidagilarga va taqvodorlarga mav'iza qildik.

Muso oz qavmiga: «Alloh sizga sigir soymoqni buyurmoqda», deganini eslang. Ular: «Bizni masxara qilyapsanmi?» – dedilar. U: «Johillardan bolishimdan Allohdan panoh sorayman», – dedi.

Ular: «Robbingga duo qil, uning qanday ekanini bayon qilib bersin», – dedilar. U: «U Zot, qari ham, yosh ham bolmagan, ikkovining ortasidagi sigir, deyapti. Bas, buyurilgan narsani bajaring», – dedi.

Ular: «Robbingga duo qil, uning rangini bayon qilib bersin», dedilar. U: «U Zot, rangi sap-sariq, qaraganlarni xursand qiladigan sigir, deyapti», – dedi.

Ular: «Robbingga duo qil, uning qanday ekanini bizga bayon qilib bersin, sigir bizga noaniq bo`lib qoldi, biz, inshoalloh, albatta, hidoyat topuvchimiz», – dedilar.

U: «U Zot, osha sigir minilmagan, yer haydash, ekin sugorishda ishlatilmagan, ayblardan salomat, aralashgan rangi yoq, deyapti», – dedi. Ular: «Ana endi haqni keltirding», – dedilar. Bas, uni soydilar. Sal bo`lmasa, qila olmasdilar.

Bir jonni oldirib qoyib, u haqida ixtilofga tushganingizni eslang. Alloh siz berkitgan narsani chiqarguvchidir.

«Bas, uni u(sigir)ning ba'zi joyi bilan uring», – dedik. Alloh xuddi shunday qilib oliklarni tiriltirur va oyat — alomatlarini sizga korsatur. Shoyadki, aql ishlatsangiz.

Songra, shundan keyin qalblaringiz qattiq boldi, ular toshdek yoki toshdan ham qattiq. Va holbuki, toshlarning ba'zilaridan anhorlar otilib chiqadir, ba'zilari yorilib, undan suv chiqadir va ba'zilari Allohdan qorqqanidan qulab tushadir. Va Alloh qilayotgan ishlaringizdan gofil emas.

Ularning iymon keltirishlarini tama' qilasizlarmi? Va holbuki, ulardan bir guruhlari Allohning kalomini eshitar edilar va so`ngra uni tushunganlaridan keyin, bilib turib buzar edilar.

Ular iymon keltirganlarni uchratsalar, iymon keltirdik, derlar. Ba'zilari ba'zilari bilan xoli qolsalar, ularga: «Alloh sizga ochgan narsa haqida Robbingiz huzurida hujjat talashishlari uchun gapiryapsizmi? Aqlni ishlatmaysizmi?» derlar.

Alloh ularning sir tutganu oshkor qilgan narsalarini albatta bilishini anglamaydilarmi?

Ularning ichida kitobdan bexabar, xomxayoldan boshqani bilmaydigan omiylar bor. Ular faqat gumon qiladilar xolos.

Kitobni oz qoli bilan yozib, songra uni arzon bahoga sotish uchun: «Bu Allohning huzuridan», deydiganlarga halokat bolsin! Ularga qollari bilan yozgan narsalaridan halokat bolsin! Ularga topgan foydalaridan halokat bo`lsin!

Va ular: «Bizga (dozax) oti hech tegmas, tegsa ham sanoqli kunlargina tegadir», – dedilar. Sen: «Allohdan ahd oldingizmi? Zotan, Alloh ahdiga hech xilof qilmas. Yoki Allohning nomidan bilmagan narsangizni gapiryapsizmi?» – deb ayt.

Yoq! Kim gunoh qilsa va uni xatolari orab olgan bolsa, ana oshalar do`zax egalaridir. Ular unda abadiy qolurlar.

Va iymon keltirib, yaxshi amallarni qilganlar, ana o`shalar jannat egalaridir. Ular unda abadiy qolurlar.

Allohdan boshqaga ibodat etmaysiz, ota-onaga, qarindoshlarga, yetimlarga, miskinlarga yaxshilik qilasiz, odamlarga yaxshi gaplar ayting, namozni qoim qiling, zakot bering, deb Bani Isroildan ahdu paymon olganimizni eslang. Songra, ozginangizdan boshqangiz yuz ogirib, ortga qarab ketdingiz.

Bir-biringizning qonlaringizni tokmaysiz va diyoringizdan chiqarmaysiz, deb sizlardan ahdu paymon olganimizni eslang. Songra, guvohlik berib turib iqror bo`ldingiz.

Songra, siz ozingizni ozingiz oldirasiz va bir guruhingizni diyoridan chiqarasiz hamda ularga qarshi gunoh va dushmanlik yolida yordam berasiz. Agar ular asir bolsalar, qutqarib olasiz. Va holbuki, ularni chiqarish harom edi. Yoki kitobning ba'zisiga iymon keltirib, ba'zisiga kufr keltirasizmi?! Sizlardan oshandoq qilganlarning jazosi bu dunyoda faqat rasvo bolishlikdir, qiyomat kunida esa, eng shiddatli azobga qaytarilurlar. Alloh qilayotganingizdan g`ofil emas.

Ana o`shalar dunyo hayotini oxiratga sotib olganlardir. Ulardan azob yengillatilmas va ularga yordam ham berilmas.

Va batahqiq, Musoga kitobni berdik va uning ortidan Paygambarlarni ketma-ket yubordik. Va Iyso ibn Maryamga ravshan(mo'jiza)larni berdik va uni Ruhul Qudus bilan qolladik. Har qachon Paygambar sizning havoyi nafsingizga yoqmaydigan narsa keltirsa, mutakabbirlik qilib, ba'zilarini yolgonchiga chiqarib, ba'zilarini oldiraverasizmi?!

Va ular: «Qalbimiz giloflangan», deyishar. Yoq, unday emas, kufrlari sababli Alloh ularni la'natlagan. Bas, ozginagina iymon keltirurlar.

Ularga Allohning huzuridan ozlaridagi narsani tasdiqlovchi kitob kelganda, va holbuki, kofirlarga qarshi (undan) yordam kutardilar. Bas, qachonki ularga ozlari bilgan narsa kelganda, unga kufr keltirdilar. Kofirlarga Allohning la'nati bo`lsin.

Ular ozlarini sotgan narsa: Alloh bandalaridan xohlaganiga Oz fazlidan tushirganiga hasad qilib, Alloh tushirgan narsaga kufr keltirmoqlik, qandoq ham yomon. Ular gazabning ustiga gazabni lozim tutdilar. Kofirlarga xor qiluvchi azob bordir.

Agar ularga: «Alloh tushirgan narsaga iymon keltiring», deyilsa, «Bizga tushirilgan narsaga iymon keltiramiz», derlar va undan keyingi narsaga kufr keltirarlar. Holbuki, u ulardagi narsani tasdiqlovchi haqdir. Ayt: «Agar momin bolsangiz, nimaga ilgari Allohning Paygambarlarini oldirdingiz?!»

Va batahqiq, Muso sizlarga ravshan(mo'jiza)lar ila keldi. Songra, siz undan keyin zolim bo`lgan holingizda buzoqni (xudo) tutdingiz.

Sizdan ahdu paymoningizni olib, ustingizga Turni kotarib: «Sizga Biz bergan narsani quvvat bilan tuting va tinglang», deganimizni eslang. Ular: «Tingladik va isyon qildik», dedilar. Kufrlari sababli qalblariga buzoq ornashtirildi. Ayt: «Agar momin bolsangiz, sizning iymoningiz qanday ham yomon narsaga buyuradi!»

Ayt: «Agar Allohning huzuridagi oxirat hovlisi boshqa odamlarsiz xolis sizga boladigan bolsa, gapingizda rostgoy bolsangiz, o`limni orzu qiling».

Ular qo`llari taqdim qilgan narsalar sababidan, uni abadiy orzu qilmaslar va Alloh zulm qiluvchilarni biluvchi Zotdir.

Ularning hayotga eng hirs qoygan odamlar ekanligini bilasan. Mushriklardan birlari ming yil umr korishni suyadir. Ammo uzoq umr korishi uni azobdan qutqarmas. Va Alloh ularning qilayotganlarini koruvchidir.

Jabroilga dushman bolganlarga ayt, albatta, Ul u(Qur'on)ni sening qalbingga Allohning izni bilan, ozidan oldingini tasdiqlovchi va mo`minlar uchun hidoyat va bashorat qilib tushirdi.

Kim Allohga, Uning farishtalariga, Paygambarlariga, Jabroilga va Mikoilga dushman bolsa, albatta, Alloh kofirlarning dushmanidir.

Batahqiq, senga ravshan oyatlarni tushirdik, ularga faqat fosiqlargina kufr keltirur.

Har qachon ahd qilsalar, ulardan bir guruhi uni buzaveradimi?! Yoq! Ularning koplari iymon keltirmaslar.

Ulardagi narsani tasdiqlab, Allohning huzuridan ularga Payg`ambar kelsa, kitob berilganlardan bir guruhi, xuddi bilmagandek, Allohning kitobini ortlariga qarab otdilar.

Va Sulaymon podsholigida shaytonlar tilovat qilgan narsaga ergashdilar. Sulaymon kufr keltirgani yoq. Lekin shaytonlar odamlarga sehrni orgatib, kofir boldilar. Va Bobilda Horut va Morut nomli ikki farishtaga tushgan narsaga ergashdilar. Ikkovlari hatto: «Biz fitna — sinov uchunmiz, kofir bolmagin», demasdan oldin hech kimga orgatmasdilar. Bas, ikkovlaridan er-xotinning ortasini buzadigan narsani organishar edi. Va ular u ila Allohning iznisiz biror kishiga zarar yetkazuvchi emasdilar. Va ular zarar keltiradigan, foyda keltirmaydigan narsani organurlar. Va batahqiq, biladilarki, uni sotib olgan kishiga oxiratda nasiba yoq. Agar bilsalar, ozlarini sotgan narsa qandoq ham yomon!

Agar ular iymon keltirib, taqvo qilganlarida, gar bilsalar, Allohning huzuridagi savob yaxshi edi.

Ey, iymon keltirganlar! «Ro'ina» demanglar, «unzurna» denglar va tinglanglar. Va kofirlarga alamli azob bo`lur.

Ahli kitob va mushriklardan bolgan kofirlar sizlarga Robbingizdan yaxshilik tushirilishini yoqtirmaslar. Va holbuki, Alloh Oz rahmatini kimga xohlasa, oshanga xos qiladir. Alloh ulug fazl egasidir.

Oyatlardan birontasini nasx qilsak yoki unuttirsak, undan yaxshisini yoki unga o`xshashini keltirurmiz. Alloh har narsaga qodir ekanini bilmadingmi?

Albatta, osmonlaru yerning mulki Allohniki ekanini va sizlarga Allohdan ozga dost ham, yordamchi ham yo`qligini bilmadingmi?

Yoki Paygambaringizdan, bundan avval Musodan soralganidek, savol sorashni xohlaysizmi?! Kim iymonni kufrga almashtirsa, batahqiq, togri yoldan adashgan bo`lur.

Ahli kitoblardan koplari ularga haq ravshan bolganidan keyin, ozlaricha hasad qilib, sizlarni iymonli bolganingizdan keyin kofirlikka qaytarmoqchi bolurlar. Allohning amri kelguncha afv eting, kechirimli boling. Albatta, Alloh har bir narsaga qodirdir.

Namozni qoim qiling, zakot bering, ozingiz uchun qilgan yaxshiliklarni Allohning huzurida toparsiz. Albatta, Alloh qilayotganingizni koruvchidir.

Va ular: «Jannatga yahudiy va nasroniylardan boshqa hech kim kirmas», – dedilar. Bu ularning xom xayollaridir. Sen: «Agar rostgoy bolsangiz, hujjatingizni keltiring», – deb ayt.

Yoq! Kimki yaxshilik qilgan holida yuzini Allohga topshirsa, unga Robbi huzurida ajr bordir. Ularga xavf yoq va ular xafa ham bo`lmaslar.

Yahudiylar: «Nasroniylar arzimas narsadadirlar», dedilar. Nasroniylar: «Yahudiylar arzimas narsadadirlar», dedilar. Va holbuki, ular kitob tilovat qilurlar. Shuningdek, bilmaydigan kimsalar ham ularning gapiga o`xshash gap aytdilar. Bas, qiyomat kuni oralarida Alloh ular ixtilof qilgan narsa haqida hakamlik qiladir.

Allohning masjidlarida Uning ismi zikr qilinishini man etgan va ularni buzishga harakat qilgandan ham zolimroq odam bormi? Ana oshalar u joylarga faqat qorqqan hollaridagina kirishlari kerak edi-ku! Ularga bu dunyoda xorlik bordir va ularga oxiratda ulug` azob bordir.

Mashriqu mag`rib Allohnikidir, qayoqqa qarasangiz, Allohning yuzi bor. Albatta, Alloh keng qamrovli, biluvchi Zotdir.

Ular: «Alloh farzand tutdi», derlar. U pokdir. Albatta osmonlaru yerdagi barcha narsalar Unikidir. Hamma Unga bo`ysunuvchidir.

U osmonlaru yerni paydo qiluvchidir. Biror ishni qilmoqchi bolganida, unga: «Bol!» desa, bo`laveradir.

Bilmaydigan kimsalar: «Alloh biz bilan gaplashsa edi yoki mo'jiza kelsa edi», deyishdi. Ulardan oldingilar ham ularning soziga oxshash gapirgan edilar. Qalblari oxshash boldi. Batahqiq, Biz yaxshi biluvchi qavmlarga mo'jizalarni bayon qilganmiz.

Albatta, Biz seni haq bilan suyunchli xabar beruvchi va ogohlantiruvchi qilib yubordik. Va dozaxiylar haqida soralmassan.

Sendan yahudiylar ham, nasroniylar ham ularning millatiga ergashmaguningcha hech-hech rozi bolmaslar. «Albatta, Allohning hidoyati haqiqiy hidoyatdir», deb ayt. Agar senga kelgan ilmdan keyin ham ularning havoyi nafslariga ergashsang, seni Allohdan (qutqaruvchi) dost ham, yordamchi ham yo`qdir.

Biz kitob berganlardan uni orniga qoyib tilovat qiladiganlari, ana oshalari unga iymon keltiradir. Kim unga kufr keltirsa, ana oshalar o`zlari yutqazganlardir.

Ey, Bani Isroil, sizga bergan ne'matlarimni va Men sizlarni olamlardan afzal qilib qo`yganimni eslang!

Bir jon boshqa jondan hech narsani ado qila olmaydigan, undan shafoat qabul qilinmaydigan, undan tolov olinmaydigan va ularga yordam berilmaydigan Kundan qorqing!

Ibrohimni Robbisi kalimalar ila sinab ko`rganda, u ularni batamom ado etganini esla! U zot: «Men, albatta, seni odamlarga imom qilmoqchiman» – dedi. U: «Zurriyotimdan hammi?» – dedi. U zot: «Zolimlar ahdimga hech qachon erisha olmaslar», – dedi.

«Uy»ni odamlar uchun masaba va omonlik joyi qilganimizni esla. Va Ibrohimning maqomini namozgoh tuting. Va Ibrohim va Ismoilga: «Uyimni tavof qiluvchilar, muqim turuvchilar, ruku' va sajda qiluvchilar uchun poklab qo`yinglar», deb amr qildik.

Ibrohimning: «Robbim, buni omonlik yurti qilgin va ahlidan Allohga va qiyomat kuniga iymon keltirganlarini mevalar ila rizqlantirgin», deganini esla. U: «Kim kufr keltirsa, ozgina huzur baxsh etaman, songra dozax azobiga majbur qilaman va u qanday ham yomon joy!» – dedi.

Ibrohim bilan Ismoil «Ey Robbimiz, bizdan qabul et, albatta, Sening Ozing eshituvchi, biluvchi Zotsan», deb Baytning poydevorlarini kotarayotganini esla.

«Robbimiz, ikkovimizni Ozingga musulmon bolganlardan qil va zurriyotimizdan ham Ozingga musulmon ummat qil, bizga ibodatlarimizni korsat, tavbamizni qabul et. Albatta, Sening Ozing tavbalarni koplab qabul etuvchi, rahimli Zotsan.»

Robbimiz, ularga ozlarining ichidan ularga oyatlaringni tilovat qilib beradigan, kitobni va hikmatni orgatadigan, ularni poklaydigan Paygambar yubor. Albatta, Sening Ozing Aziyz va hikmatli zotsan.

Ozini esi past sanaganlargina Ibrohimning millatidan yuz ogirur. Albatta, Biz uni bu dunyoda tanlab oldik va, albatta, u oxiratda solihlardan bo`lgay.

Chunki Robbi unga: «Musulmon bol!» deganida, u: «Olamlarning Robbiga musulmon boldim», – dedi.

Ibrohim osha(millat)ni bolalariga vasiyat qildi. Ya'qub ham: «Ey bolalarim, albatta, Alloh sizlarga dinni tanladi, sizlar musulmon bolmasdan turib o`lmassiz», – dedi.

Yoki Ya'qubga olim hozir bolib, u oz bolalariga: «Mendan keyin nimaga ibodat qilasizlar?» deganida, ular: «Sening Ilohingga va otalaring Ibrohim, Ismoil va Is'hoqning Ilohiga, yolgiz Ilohga ibodat qilamiz hamda biz Unga musulmon boluvchimiz», deganlarida guvoh bolganmisiz?!

Ular bir ummat edi, otib ketdilar. Ularga ozlari kasb qilganlari boladi. Sizlarga ozingiz kasb qilganingiz boladir. Ularning qilgan amallaridan siz soralmassiz.

Ular: «Yahudiy yoki nasroniy boling, hidoyat topasiz», derlar. «Balki, Ibrohimning hanif millatiga (diniga) ergashamiz va u mushriklardan bolmagan», deb ayt.

Aytinglar: «Allohga va bizga tushirilgan narsaga, Ibrohim, Ismoil, Is'hoq, Ya'qub, asbotlarga tushirilgan narsaga, Muso va Iysoga berilgan narsaga va Payg`ambarlarga Robbilaridan berilgan narsaga iymon keltirdik. Ularning orasidan birortasini farqlamasmiz va biz Unga musulmonlarmiz».

Agar siz iymon keltirganga oxshash iymon keltirsalar, batahqiq, hidoyat toparlar. Va agar yuz ogirsalar, bas, albatta, ular xilofdan boshqa narsada bo`lmaslar. Alloh senga ular (yomonligi)dan kifoya qilur. Va U eshituvchi, biluvchi Zotdir.

Allohning boyogini (lozim tuting). Allohning boyogidan chiroyliroq bo`yoq berguvchi kim bor?! Va biz Unga ibodat qiluvchilarmiz.

Ayt: «Biz bilan Alloh haqida tortishasizmi?! Va holbuki, U bizning Robbimiz va sizning Robbingiz, bizning oz amallarimiz bor, sizning oz amallaringiz bor. Va biz Unga muxlismiz».

Yoki: «Albatta, Ibrohim, Ismoil, Is'hoq, Ya'qub va asbotlar yahudiy va nasroniy bolgan», deysizlarmi?! «Sizlar bilimdonroqmi yoki Allohmi?» degin. Huzuridagi Allohdan bolgan guvohlikni berkitgan kimsadan ham zolimroq odam bormi?! Va Alloh qilayotgan ishlaringizdan g`ofil emasdir.

Ular bir ummat edilar, otib ketdilar. Ularga ozlari kasb qilganlari bolur. Sizlarga ozingiz kasb qilganingiz boladir. Ularning qilgan amallaridan sizlar soralmassiz.

Odamlardan esi pastlari: «Bularni qiblalaridan nima yuz ogirtirdi ekan?» derlar. Sen: «Mashriqu magrib Allohniki, kimni xohlasa, oshani togri yolga boshlaydir», deb ayt.

Shuningdek, sizlarni odamlar ustidan guvoh bolishingiz va Paygambar sizlarning ustingizdan guvoh bolishi uchun orta millat qildik. Sen avval yuzlangan qiblani, faqat, ortga burilib ketadiganlar kim-u, Paygambarga ergashuvchilar kim ekanini bilish uchungina qilganmiz. Garchi bu ish Alloh hidoyatga solganlardan boshqalarga ogir bo`lsa ham. Alloh iymoningizni zoye qilmas. Albatta, Alloh odamlarga mehribon va rahimlidir.

Goho yuzingning osmonga tez-tez burilganini korurmiz. Bas, albatta, seni ozing rozi bolgan qiblaga qaraturmiz. Yuzingni Masjidul Harom tomon bur. Qayerda bolsangiz ham, yuzingizni u tomon buringiz. Albatta, kitob berilganlar uning Robbilaridan bolgan haq ekanini bilurlar. Va Alloh ularning qilayotgan amallaridan gofil emasdir.

Agar kitob berilganlarga barcha hujjatlarni keltirsang ham, sening qiblangga ergashmaslar. Sen ham ularning qiblasiga ergashuvchi emassan. Va ular bir-birlarining qiblasiga ergashuvchi emaslar. Agar senga kelgan ilmdan keyin ham ularning havoyi nafslariga ergashsang, unda, albatta, zolimlardan bo`lursan.

Kitob berilganlar uni xuddi bolalarini tanigandek tanirlar. Va, albatta, ulardan bir guruhlari bilib turib haqni berkitarlar.

Bu haq Robbingdandir, hechhech shak qiluvchilardan bo`lma.

Har kimning yuzlanadigan tarafi bor. U oshanga boqadir. Yaxshiliklarga shoshiling. Qayerda bolsangiz ham, Alloh sizlarni jamlaydir. Albatta, Alloh har bir narsaga qodirdir.

Qayerdan chiqsang ham, yuzingni Masjidul Harom tomon bur. Va, albatta, bu Robbingdan bolgan haqdir. Va Alloh siz qilayotgan narsadan gofil emasdir.

Va qayerdan chiqsang ham, yuzingni Masjidul Harom tomon bur. Qayerda bolsangiz ham, yuzingizni u tomonga buring. Odamlarda sizga qarshi hujjat bolmasligi uchun. Ulardan zulm qilganlaridan qorqmanglar, Mendan qorqinglar. Va sizga ne'matimni batamom etish uchun, shoyadki, hidoyat topsangiz.

Shuningdek, ichingizga ozingizdan, sizlarga oyatlarimizni tilovat qiladigan, sizlarni poklaydigan, sizlarga kitobni, hikmatni va bilmaydigan narsalaringizni orgatadigan Payg`ambar yubordik.

Bas, Meni eslangiz, sizni eslarman. Va Menga shukr qilingiz, kufr qilmangiz.

Ey, iymon keltirganlar! Sabr va namoz ila madad so`ranglar. Albatta, Alloh sabrlilar bilandir.

Allohning yolida qatl bolganlarni «o`liklar» demang. Balki ular tirikdirlar, lekin siz sezmassiz.

Albata, Biz sizlarni bir oz qo`rqinch va ochlik bilan, mol-mulkka, jonga, mevalarga nuqson yetkazish bilan sinaymiz. Va sabrlilarga bashorat ber.

Ular musiybat yetganda: «Albatta, biz Allohnikimiz va, albatta, biz Unga qaytuvchimiz», derlar.

Ana oshalarga Robbilaridan salovotlar va rahmat bor. Ana oshalar hidoyat topganlardir.

Albatta, Safo va Marva Allohning (dinining) belgilaridandir. Kim Baytullohni haj yoki umra qilsa, ikkovlari ortasida sa'yi qilish gunoh emas. Kim yaxshilikni xolisona qilsa, bas, albatta, Alloh Shakur(oz amal uchun kop savob beruvchi) va biluvchidir.

Albatta, Biz nozil qilgan ravshan oyatlarni va hidoyatni odamlarga kitobda bayon qilib berganimizdan keyin berkitganlarni — o`shalarni Alloh la'natlaydir. Va la'natlovchilar la'natlaydir.

Magar tavba qilib, ahli solih bolib, bayon qilganlarning, ana oshalarning tavbasini qabul qilurman. Va Men tavbalarni ko`plab qabul qiluvchi va rahimlidirman.

Albatta, kufr keltirgan va kofirlik holida olganlarga, ana oshalarga Allohning, farishtalarning va odamlarning — barchaning la'nati bo`lgay.

Unda abadiy bo`lurlar. Ulardan azob yengillatilmas. Va ularga nazar ham solinmas.

Va ilohingiz bir ilohdir. Rohman va Rohiym bolmish Undan ozga ibodatga sazovor zot yo`qdir.

Albatta, osmonlaru yerning yaratilishida, kechayu kunduzning almashib turishida, odamlarga manfaatli narsalari ila dengizda yurib turgan kemada, Allohning osmondan suv tushirib, u bilan olgan yerni tiriltirishi va unda turli jondorlarni taratishida, shamollarni yonaltirishida, osmonu yer orasidagi itoatgo`y bulutda aql yurituvchi qavmlar uchun belgilar bor.

Odamlar ichida Allohdan ozga tengdoshlarni tutadiganlar va ularni Allohni sevgandek sevadiganlar bor. Iymon keltirganlarning Allohga muhabbatlari qattiqdir. Zulm qilganlar azobni korgan chog`larida, albatta, barcha quvvat Allohga xosligini va, albatta, Allohning azobi shiddatli ekanini bilsalar edi!

U paytda peshvolar (ozlariga) ergashganlardan tonarlar va ular azobni korarlar, ularning bog`lanishlari kesilur.

Va ergashganlar: «Qani endi bizga bir ortga qaytish bolsa edi, bizdan tonganlaridek, biz ham ulardan tonar edik», derlar. Shunday qilib, Alloh ularga amallarining ozlariga hasrat bolganini korsatur. Va ular do`zaxdan chiquvchi emaslar.

Ey odamlar! Yer yuzidagi narsalardan halol-poklarini yenglar. Va shayton izidan ergashmanglar, chunki u sizlarga ochiq dushmandir.

Albatta, u sizlarni yomon va fahsh ishlarga hamda Allohga qarshi bilmagan narsangizni gapirishingizga buyuradir.

Ularga: «Alloh nozil qilgan narsaga ergashingiz», deyilsa, ular: «Yoq, biz otalarimizni nimada topsak, shunga ergashamiz», derlar. Otalari hech narsaga aqli yetmagan va hidoyat topmagan bolsalar ham-a?!

Kufr keltirganlar misoli xuddi qichqiriq va sasdan boshqa narsani eshitmaydiganlarga baqirayotganga oxshaydi. Ular kar, soqov va kordirlar. Ular aql ishlatmaslar.

Ey, iymon keltirganlar! Sizlarga rizq qilib berganimiz pok narsalardan yenglar va Allohga shukr qilinglar, agar Unga ibodat qiladigan bo`lsalaringiz.

Albatta, U zot sizlarga faqat olimtikni, qonni, chochqaning goshtini va Allohdan boshqaga soyilganni harom qildi. Kimki majbur bolsa-yu, zulm qilmay, haddan oshmay (esa), unga gunoh bolmas. Albatta, Alloh mag`firatli va rahimlidir.

Albatta, Alloh kitobda tushirgan narsani berkitganlar va uni ozgina bahoga sotganlar, ana o`shalar qorinlariga olovdan boshqa narsani yemaslar, ularga Alloh qiyomat kuni gapirmas va ularni poklamas. Ularga alamli azoblar bor.

Ana oshalar adashuvni hidoyatga, azobni magfiratga sotib olganlardir. Dozax otiga qandoq chidaydilar-a?!

Buning sababi, albatta, Alloh kitobni haq bilan nozil qilgan edi. Kitob xususida ixtilof qilganlar esa, tubsiz tortishuvdadirlar.

Yaxshilik yuzingizni mashriq yoki magrib tomonga burishingizda emas. Lekin yaxshilik kim Allohga, oxirat kuniga, farishtalarga, kitobga, Paygambarlarga iymon keltirsa va yaxshi korgan molini qarindoshlarga, yetimlarga, miskinlarga, vatangadolarga, tilanchilarga, qul ozod qilishga bersa, namozni qoim qilsa, zakot bersa; Ahd qilganda ahdiga vafo qiluvchilar, kambagallik, qiyinchilik paytida va shiddat vaqtida ham sabr qiluvchilarga xosdir. Ana oshalar sodiq bolganlardir. Ana o`shalar taqvodorlardir.

Ey, iymon keltirganlar! Sizga oldirilganlar uchun qasos farz qilindi: hurga hur, qulga qul, ayolga ayol. Kimga oz birodaridan bir narsa afv qilinsa, bas, yaxshilik ila soralsin va ado etish ham yaxshilikcha bolsin. Bu, Robbilaringizdan yengillik va rahmatdir. Undan keyin kim dushmanlik qilsa, unga alamli azob bor.

Sizlarga qasos olishda hayot bor. Ey, aql egalari! Shoyadki, taqvodor bo`lsangiz.

Sizlarga, birortangizga olim kelganda, agar u boylik qoldirayotgan bolsa, ota-onasi va yaqinlariga togrilik bilan vasiyat qilish taqvodorlarning burchi sifatida farz qilindi.

Kim uni eshitgandan song ozgartirsa, bas, gunohi faqat ozgartirganlarning oziga bo`ladir. Albatta, Alloh eshituvchi va biluvchidir.

Kimki vasiyat qiluvchidan toyilish yoki gunoh sodir bolishidan qorqsa, bas, ularning orasini isloh qilsa, unga gunoh bolmas. Albatta, Alloh magfiratli va rahimli Zotdir.

Ey, iymon keltirganlar! Sizlardan avvalgilarga farz qilinganidek, sizlarga ham roza farz qilindi. Shoyadki, taqvodor bolsalaringiz.

Sanoqli kunlar. Sizlardan kim bemor yoki musofir bolsa, bas, sanogini boshqa kunlardan tutadir. Uni qiynalib tutadiganlar zimmasida bir miskin taomi fidya bordir. Kim yaxshilikni oz ixtiyori ila qilsa, ozi uchun yaxshidir. Agar bilsangiz, roza tutmogingiz siz uchun yaxshidir.

Ramazon oyiki, unda odamlarga hidoyat hamda hidoyatu furqondan iborat ochiq bayonotlar bolib Qur'on tushirilgandir. Sizdan kim u oyda hozir bolsa, rozasini tutsin. Kim bemor yoki safarda bolsa, bas, sanogini boshqa kunlardan tutadir. Alloh sizlarga yengillikni xohlaydi va sizlarga qiyinlikni xohlamas. Sanogini mukammal qilishingiz va sizni hidoyatga boshlagan Allohni ulug`lashingiz uchun. Shoyadki, shukr qilsalaringiz.

Agar bandalarim sendan Meni sorasalar, Men, albatta, yaqinman. Duo qilguvchi duo qilganda, ijobat qilurman. Bas, Menga ham ijobat qilsinlar va iymon keltirsinlar. Shoyadki, togri yolni topsalar.

Sizlarga roza kechasida xotinlaringizga yaqinlik qilish halol qilindi. Ular sizga libosdir, siz ularga libosdirsiz. Alloh sizning ozingizga xiyonat qilayotganingizni bildi, tavbangizni qabul etdi va sizlarni afv etdi. Endi ularga yaqinlashavering va Alloh sizga yozgan narsani talab qiling. Tong paytida oq ip qora ipdan ajraguncha yeb-ichavering. Songra, rozani kechasigacha batamom qiling. Masjidlarda, e'tikofdaligingizda ularga yaqinlik qilmang. Bular Allohning chegaralaridir, unga yaqinlashmang. Alloh odamlarga O`z oyatlarini shundoq bayon etadir. Shoyadki, taqvo qilsalar.

Bir-birlaringizning mollaringizni botil yo`l bilan yemang. Bilib turib odamlarning mollaridan bir qismini yeyishingiz uchun hokimlarga gunohkorona tashlamang.

Sendan hilollar haqida sorarlar. Ular odamlar va haj uchun vaqt olchovidir, deb ayt. Yaxshilik uylarning orqasidan kirishingizda emas, lekin yaxshilik kim taqvodorlik qilsa, shundadir. Va uylarga eshiklaridan kiring. Allohga taqvo qiling. Shoyadki, najot topsangiz.

Sizga urush qilayotganlarga qarshi Allohning yolida urush qiling. Va tajovuzkor bolmang. Albatta, Alloh tajovuzkor bolganlarni xush kormas.

Ularni topgan yeringizda qatl qiling. Va sizlarni chiqargan joydan ularni ham chiqaring. Fitna qatl etishdan ham yomonroqdir. Masjidul Harom oldida sizga qarshi urushmagunlaricha, siz urushmang. Agar urushsalar, bas, siz ham urushing. Kofirlarning jazosi shunday.

Agar toxtasalar, albatta, Alloh magfiratli va rahimlidir.

Fitna bolmasligi va din Allohga bolishi uchun ular bilan jang qiling. Agar toxtasalar, zolimlardan boshqalarga dushmanlik yoq.

Harom oyga harom oy. Harom qilingan narsalarda qasos bor. Kim sizga dushmanlik qilsa, siz ham unga shunga o`xshash dushmanlik qiling. Va Allohga taqvo qiling hamda, bilingki, albatta, Alloh taqvodorlar bilandir.

Va Allohning yolida nafaqa qiling. Ozingizni halokatga duchor qilmang. Ehson qiling, albatta, Alloh ehson qiluvchilarni xush ko`radir.

Alloh uchun haj va umrani tugal ado eting. Agar ushlanib qolsangiz, muyassar bolganicha qurbonlik qiling. Qurbonlik oz joyiga yetmaguncha, sochingizni oldirmang. Sizdan kim bemor bolsa yoki boshida ozor beruvchi narsa bolsa, roza tutish yoki sadaqa berish yoxud qurbonlik soyish ila tolov tolasin. Agar tinch bolsangiz, kim umradan hajgacha huzur qilgan bolsa, muyassar bolgan qurbonlikni qilsin. Kim topmasa, uch kun hajda, yetti kun qaytganingizda — hammasi on kun toliq roza tutsin. Bu ahli Masjidul Haromda yashamaydiganlar uchundir. Va Allohga taqvo qiling hamda, bilingki, albatta, Alloh iqobi shiddatli Zotdir.

Haj ma'lum oylardir. Kimki ularda oziga hajni farz qilsa, hajda shahvoniy narsalar, fisq va janjal yoqdir. Nima yaxshilik qilsangiz, Alloh uni biladir. Ozuqa oling, eng yaxshi ozuqa taqvodir. Menga taqvo qiling, ey, aql egalari!

Sizga oz Robbingizdan fazl istashingizda gunoh yoqdir. Arafotdan qaytib tushganingizda, Allohni Mash'arul Haromda zikr qiling. Ilgari adashganlardan bo`lsangiz ham, sizni hidoyatga boshlagani uchun Uni zikr qiling.

Songra, odamlar qaytib tushgan joydan tushinglar. Va Allohga istigfor aytinglar. Albatta, Alloh mag`firatli, rahimli Zotdir.

Ibodatlaringizni tugatganingizda, Allohni otalaringizni eslagandek, balki undan ham kuchliroq eslang. Odamlardan ba'zilari: «Robbimiz, bizga bu dunyoda bergin», deydir va unga oxiratda nasiba yo`qdir.

Va ulardan ba'zilari: «Robbimiz, bizga bu dunyoda ham yaxshilikni, oxiratda ham yaxshilikni bergin va bizni do`zax olovi azobidan saqlagin», deydir.

Ana o`shalarga qilgan kasblaridan nasiba bor. Va Alloh tez hisob qiluvchidir.

Allohni sanoqli kunlarda eslang. Bas, kim ikki kundan keyin shoshilib, ketsa, unga gunoh yoq. Kim kechikib qolsa, unga gunoh yoq. Taqvo qiluvchilar uchun. Allohga taqvo qilinglar va bilinglarki, siz albatta Unga to`planursiz.

Odamlar ichida dunyo hayotidagi gapi seni ajablantiradiganlari bor. U qalbidagi narsaga Allohni guvoh ham qiladi. Holbuki, u ashaddiy xusumatchidir.

Va burilib ketganda, yer yuzida fasod uchun va ekin va naslni halok qilish uchun harakat etadir. Va holbuki, Alloh fasodni xush ko`rmas.

Agar unga, Allohdan qorqqin, deyilsa, uni kibru havosi gunohga yetaklar. Jahannam unga yetarlidir. U qanday ham yomon orin-a?

Va odamlardan Allohning roziligini tilab jonini sotadiganlar bor. Va Alloh bandalarga mehribondir.

Ey, iymon keltirganlar! Islomga toligicha kiring. Va shaytonning izidan ergashmang. Albatta, u sizga ochiq dushmandir.

Agar ochiq bayonotlar kelgandan keyin ham toyilsangiz, bilingki, albatta, Alloh Aziyz va hikmatlidir.

Ular Alloh va farishtalar soyali bulutlarda kelishi hamda ishning tugashidan boshqaga intizor bo`lmayaptilar, shekilli?! Va barcha ishlar Allohga qaytajak.

Bani Isroildan ularga qancha oyatlarni berganimizni sora. Kimki oziga kelgan Allohning ne'matini o`zgartirsa, bas, albatta, Alloh iqobi shiddatli Zotdir.

Kufr keltirganlarga bu dunyo hayoti ziynatlandi va ular iymon keltirganlarni masxara qilurlar. Va holbuki, qiyomat kuni taqvo qilganlar ulardan ustundir. Alloh kimni xohlasa, behisob rizq berur.

Odamlar bir millat edilar. Bas, Alloh xushxabar va ogohlantirish beruvchi Nabiylarni yubordi va ularga odamlar ortasida ular ixtilof qilgan narsalarda hukm qilish uchun haq kitob tushirdi. U togrisida ixtilofni ochiq hujjatlar kelgandan song, kimga berilgan bolsa, oshalargina haddan oshib qildilar. Iymon keltirganlarni haq togrisida ixtilof qilgan narsalarida Alloh Oz izni ila hidoyatga soladir. Alloh kimni xohlasa, togri yolga boshlaydir.

Sizdan avval otganlarga kelganga oxshash narsa sizlarga kelmasdan turib, jannatga kiramiz, deb oyladingizmi? Ularni balo va musiybatlar tutgan va larzaga tushirilganlar. Hattoki, Paygambar va u bilan iymon keltirganlar: «Allohning nusrati qachon boladir?» deganlar. Ogoh bolinglar, albatta, Allohning nusrati yaqindir.

Sendan nimani nafaqa qilishni sorarlar. «Nafaqa qilgan yaxshiligingizdan ota-onalarga, yaqin kishilarga, yetimlarga, miskinlarga va vatangadolarga bolsin. Qanday yaxshilik qilgan bo`lsangiz, albatta, Alloh uni biluvchidir», deb ayt.

Sizga yoqmasa ham, jang qilishingiz farz qilindi. Shoyadki, yoqtirmagan narsangiz siz uchun yaxshi bolsa. Va shoyadki, yoqtirgan narsangiz siz uchun yomon bolsa. Alloh biladir, siz bilmassiz.

Sendan harom oyda urush qilish haqida sorarlar. «Unda urush qilish katta gunoh. Allohning yolidan tosish, Unga kufr keltirish, Masjidul Haromdan tosish, uning ahlini undan chiqarish Allohning huzurida eng katta gunohdir. Fitna oldirishdan kattaroqdir», deb ayt. Ular, agar qodir bolsalar, sizlarni diningizdan qaytargunlaricha sizga qarshi urush qilaveradilar. Sizdan kimki dindan qaytib, kofir holida olib ketsa, ana oshalar bu dunyoyu oxiratda amali habata bolganlardir. Ana oshalar do`zax egalaridir. Ular unda abadiy qolguvchilardir.

Albatta, iymon keltirganlar, hijrat qilganlar va Allohning yolida jiddu jahd qilganlar — ana oshalar Allohning rahmatini umid qiladilar. Alloh mag`firatli va rahimli Zotdir.

Sendan xamr va qimor haqida sorarlar. Sen: «Ikkisida katta gunoh va kishilar uchun manfaat bor va gunohlari naflaridan kattadir», deb ayt. Va sendan nimani nafaqa qilishni sorarlar. Sen: «Ortiqchasini», deb ayt. Alloh shundoq qilib sizga O`z oyatlarini bayon qiladi. Shoyadki, tafakkur qilsangiz.

Bu dunyo va oxirat haqida. Sendan yetimlar haqida sorarlar. Sen: «Ularga isloh qilish yaxshidir», deb ayt. Agar ularning (mollarini) aralashtirib yuborsangiz, bas, birodarlaringiz. Alloh buzgunchini ham, islohchini ham biladi. Agar xohlasa, Alloh sizlarni qiyinchilikka solardi. Albatta, Alloh Aziyz va hikmatli Zotdir.

Mushrika ayollarni iymon keltirmagunlaricha nikohingizga olmang. Shubhasiz, momina chori mushrikadan, gar u sizga yoqsa ham, yaxshidir. Va mushriklar iymonga kelmagunlaricha, ularga nikohlab bermang. Shubhasiz, momin qul mushrikdan, gar u sizga yoqsa ham, yaxshidir. Anavilar dozax otiga chaqirarlar. Alloh esa, Oz izni ila jannatga va magfiratga chaqirar hamda odamlarga Oz oyatlarini bayon qiladir. Shoyadki, esga olsalar.

Sendan hayz haqida sorarlar. Sen: «U kongilsiz narsadir. Hayz chogida ayollardan chetda boling. Ularga pok bolmagunlaricha yaqinlashmanglar. Agar pok bolsalar, ularga Alloh amr qilgan joydan keling. Albatta, Alloh tavba qiluvchilarni sevadi va poklanuvchilarni sevadir», deb ayt.

Ayollaringiz ekinzorlaringizdir. Bas, ekinzoringizga xohlaganingizcha keling. Ozingiz uchun (yaxshilik) taqdim qiling. Va Allohga taqvo qiling hamda, bilingki, albatta, Unga robaro keluvchisiz. Mominlarga bashorat ber.

Allohga ichgan qasamlaringizni yaxshilik qilish, taqvo qilish va odamlar orasini isloh etishingizga to`siq qilmang. Alloh eshituvchi, biluvchi Zotdir.

Alloh sizlarning behuda qasamlaringiz uchun tutmas. Lekin qalbdan kasb qilganingiz uchun tutadir. Va Alloh mag`firatli, rahimli Zotdir.

Xotinlaridan iylaa qilganlar uchun kutish tort oydir. Agar qaytsalar, bas, albatta, Alloh magfiratli, rahimli Zotdir.

Va agar taloqni qasd qilsalar, bas, albatta, Alloh eshituvchi, biluvchi Zotdir.

Taloq qilingan ayollar uch qur'u kutarlar. Agar Allohga va qiyomat kuniga iymon keltirgan bolsalar, ular uchun Alloh rahmlarida xalq qilgan narsani berkitishlari halol bolmas. Oshanda erlari ularni, agar islohni iroda qilsalar, ozlariga qaytarib olishga haqliroqdirlar. Va yaxshilik ila ularning burchlari muqobilida haqlari ham bordir. Va erkaklarga ulardan ustun daraja bordir. Alloh Aziyz va Hakiymdir.

Taloq ikki martadir. Songra, yaxshilikcha ushlab qolish yoki yaxshilikcha qoyib yuborish. Sizga ularga bergan narsangizdan biror narsani olish halol bolmas, magar ikkovlari Allohning chegaralarida tura olmaslikdan qorqsalar (bolur). Bas, agar ikkovlarining Allohning chegaralarida tura olmasligidan qorqsangiz, xotin bergan evazda ikkovlariga gunoh yoqdir. Ushbular Allohning chegaralaridir. Bas, ulardan tajovuz qilmang. Va kim Allohning chegaralaridan tajovuz qilsa, bas, oshalar, ana o`shalar zolimlardir.

Bas, agar yana taloq qilsa, bundan keyin u ayol, toki boshqa erga tegib chiqmaguncha, unga halol bolmas. Agar u ham taloq qilsa, gar Allohning chegaralarida turishga ishonsalar, bir-birlariga qaytsalar, gunoh bolmas. Ushbular Allohning bilgan qavmlarga bayon qilayotgan chegaralaridir.

Xotinlarni taloq qilganingizda, muddatlari oxiriga yetganda, ularni yaxshilik bilan ushlab qoling yoki yaxshilik bilan qoyvoring. Ularni tajovuz uchun, zarar yetkazish yuzasidan ushlab turmang. Kim oshandoq qilsa, shubhasiz, o`ziga zulm qiladi. Allohning oyatlarini hazil bilmang. Allohning sizga bergan ne'matini va va'z etib tushirgan kitobi va hikmatini esda tuting. Allohga taqvo qiling va bilingki, albatta, Alloh har bir narsani biluvchidir.

Xotinlarni taloq qilganingizda, muddatlari oxiriga yetganda, yaxshilik bilan o`zaro rizolashing, erlariga qayta nikohlanishlarini man qilib, qiyinlashtirmang. Ushbu ila sizlardan Allohga va oxirat kuniga iymon keltirganlar va'zlanadi. Shundoq qilishingiz siz uchun tozaroq va pokroqdir. Va Alloh biladir, siz esa bilmassiz.

Kim emizishni batamom qilishni iroda qilsa, onalar farzandlarni toliq ikki yil emizurlar. Ularni yaxshilab yedirib, kiyintirish otaning zimmasidadir. Hech bir jonga imkondan tashqari taklif bolmas. Ona ham, ota ham bolasi sababidan zarar tortmasin. Merosxorga ham xuddi shundoq. Agar ozaro rozi bolib, sutdan ajratishni iroda qilsalar, ikkovlariga gunoh bolmas. Agar farzandlaringizga emizuvchi talab qilishni iroda qilsangiz, beradiganingizni yaxshilik bilan avvaldan topshirsangiz, gunoh bolmas. Va Allohga taqvo qiling hamda, bilingki, Alloh qilayotganingizni albatta korib turuvchidir.

Sizlardan vafot etib juftlarini qoldirganlarning ayollari ozlaricha tort oyu on kun kutarlar. Muddatlari yetganda ozlari haqida yaxshilik bilan qilgan ishlarida sizga gunoh yo`q. Alloh qilayotgan amalingizdan xabardordir.

U ayollarga ishora ila sovchilik qilishingiz yoki uni oz ichingizda tutishingizda gunoh yoq. Alloh siz ularni albatta eslashingizni biladir. Lekin ular bilan xufyona va'dalashmang. Magar yaxshi gap gapirsangiz, mayli. Idda oz muddatiga yetmaguncha, nikoh boglashni qasd qilmang. Va bilingki, Alloh ichingizdagini albatta biladi. Bas, Undan ogoh boling. Va bilingki, albatta, Alloh magfiratli va Haliymdir.

Agar xotinlarga qol tekkizmay turib yoki ularni mahrni aniqlamay turib taloq qilsangiz, sizga gunoh bolmas. Ularni boy boricha, yo`q holicha yaxshilik ila foydalantiring. Bu yaxshilik qiluvchilar burchidir.

Agar ularga qol tegizmay taloq qilsangiz va mahrni aniqlab qoygan bolsangiz, aniqlanganning yarmini berasiz, magar ayol yoki nikoh tuguni qolida bolgan kishi afv qilsa, bermaysiz. Va afv qilishingiz taqvoga yaqindir. Orangizdagi fazilatni unutmang. Albatta, Alloh qilayotgan amallaringizni korib turuvchi Zotdir.

Namozlarni va orta namozni muhofaza eting. Va Alloh uchun xushu' ila qoim boling.

Agar xavfda qolsangiz, yurgan va mingan holingizda, xotirjam bolganingizda, bilmagan narsangizni qandoq orgatgan bo`lsa, Allohni shundoq zikr qiling.

Sizlardan vafot etganda juftlarini qoldirayotganlar xotinlari chiqmasdan bir yilgacha foydalanishini vasiyat qilsinlar. Agar ular chiqsalar, oz xususlarida yaxshilik bilan qilgan ishlarida sizga gunoh yoq. Alloh Aziyz va Hakiym Zotdir.

Taloq qilingan ayollarga foyda berish taqvodorlar burchidir.

Alloh shunday qilib sizlarga O`z oyatlarini bayon etadir. Shoyadki, aql ishlatsangizlar.

Diyorlaridan olimdan qochib chiqqan minglarcha kishilarning (xabarini) bilmadingmi?! Bas, Alloh ularga: oling, dedi. Songra, ularni tiriltirdi. Albatta, Alloh odamlar ustidan fazl egasidir. Lekin kop odamlar shukr qilmaslar.

Allohning yo`lida jang qiling. Va bilingki, albatta, Alloh eshituvchi va biluvchi Zotdir.

Allohga yaxshi qarz beradigan kim bor?! Bas, toki unga berganini kop marta kopaytirib bersa. Va holbuki, Alloh (rizqni) tor qilur va keng qilur. Va Ungagina qaytasizlar.

Musodan keyingi Bani Isroildan bolgan a'yonlarni bilmadingmi?! Vaqtiki oz Nabiylariga: «Bizga bir podshoh tayin qilgin, Allohning yolida urush qilaylik», – dedilar. U: «Agar sizlarga urush farz qilinsa, urushmasalaringizchi?!» – dedi. Ular: «Bizga nima bolibdiki, diyorimizdan va farzandlarimizdan judo qilinsak ham, Allohning yolida urushmasak», – dedilar. Urush farz qilinganda esa, ozginalaridan boshqalari yuz ogirib ketdilar. Va Alloh zulm qiluvchilarni biluvchidir.

Nabiylari ularga: «Albatta, Alloh Tolutni sizga podshoh qilib tayinladi», – dedi. Ular: «U bizga qayoqdan podshoh bolsin. Undan kora podshohlikka biz haqliroqmiz. Qolaversa, unga koproq mol ham berilmagan», – dedilar. U: «Albatta, uni Allohning Ozi sizlarga tanladi va ilmda, jismda kengligini ziyoda qildi. Alloh podshohligini kimga xohlasa, o`shanga beradi. Va Alloh keng qamrovli va biluvchidir», – dedi.

Nabiylari ularga: «Albatta, uning podshohligining belgisi sizlarga Robbingizdan sandiq kelmogidir, unda xotirjamlik va Muso hamda Horun ahlidan qolgan qoldiq bolib, farishtalar kotarib kelur. Agar momin bo`lsalaringiz, albatta, bu narsada sizlarga belgi bor», – dedi.

Tolut askar bilan chiqqanda: «Albatta, Alloh sizni daryo bilan sinovchidir, kim undan ichsa, u mendan emas. Va kim uni tanovul qilmasa, u, albatta, mendandir. Magar birov qoli bilan bir hoplam hoplasa, mayli», dedi. Ozginalaridan boshqalari undan ichdilar. U va u bilan birga iymon keltirganlar u(daryo)dan otganlarida, ular: «Bugun bizda Jolut va uning askari bilan jang qilishga toqat yoq», dedilar. Allohga robaro bolishga ishonganlar: «Qanchadan-qancha oz sonli guruhlar Allohning izni bilan kop sonli guruhlarga golib kelgan. Alloh sabrlilar bilandir», – dedilar.

Jolut va uning askarlariga robaro kelganlarida: «Robbimiz, bizga sabr to`kkin, sobitqadam qilgin va kofir qavmlarga qarshi nusrat bergin», – dedilar.

Bas, Allohning izni bilan ularni yengdilar va Dovud Jolutni qatl etdi. Songra, Alloh unga podshohlik va hikmatni berdi va xohlagan narsasini orgatdi. Agar Allohning ba'zi (odam)larni ba'zilariga daf' qilishi bo`lmasa edi, yer yuzi buzilardi. Lekin Alloh olamlar ustidan fazl egasidir.

Bular Allohning oyatlaridir. Ularni senga haq ila tilovat qilurmiz. Va, albatta, sen Payg`ambarlardandirsan.

Bular Paygambarlar. Ularning ba'zilarini ba'zilaridan fazllik qildik. Ulardan Alloh gaplashgani bor va ba'zilarining darajasini kotargan. Va Iyso ibn Maryamga oydin(mo'jiza)larni berdik va uni muqaddas ruh bilan qolladik. Agar Alloh xohlaganida, ulardan keyin qolganlar ozlariga ochiq-oydin bayonotlar kelganidan song urushmas edilar. Lekin ixtilof qildilar. Ulardan kimdir iymon keltirdi, kimdir kufr keltirdi. Agar Alloh xohlaganida, urushmas edilar. Lekin Alloh nimani iroda qilsa, shuni qiladi.

Ey, iymon keltirganlar! Sizga rizq qilib bergan narsalarimizdan na oldi-sotdi, na oshna-ogaynichilik va na shafoatchilik yoq Kun kelmasdan oldin nafaqa qiling. Va kofirlar — o`shalar zolimlardir.

Alloh, Undan ozga iloh yoq. U tirikdir va qayyumdir. Uni mudroq ham, uyqu ham olmas. Osmonlaru yerdagi narsalar Unikidir. Uning huzurida Ozining iznisiz hech kim shafoat qila olmas. U ularning oldilaridagi narsani ham, ortlaridagi narsani ham bilur. Uning ilmidan hech narsani ihota qila olmaslar, magar Ozi xohlaganini, xolos. Uning kursisi osmonlaru yerni qamragan. U ularni muhofaza qilishdan charchamas. Va U Aliy va Aziym Zotdir.

Dinga majbur qilish yoq. Batahqiq, haq botildan ajradi. Kim togutga kufr keltirib, Allohga iymon keltirsa, batahqiq, uzilmaydigan mustahkam tutqichni ushlagan bo`ladi. Va Alloh eshituvchi, biluvchi Zotdir.

Alloh iymon keltirganlarning dostidir. Ularni zulmatlardan nurga chiqarur. Kufr keltirganlarning dostlari togutlardir. Ularni nurdan zulmatlarga chiqarurlar. Ana oshalar do`zax egalaridir. Ular unda abadiydirlar.

Alloh podshohlik berib qoygani sababidan Ibrohim bilan Robbisi haqida hujjat talashganni bilmadingmi? Ibrohim: «Mening Robbim tiriltiradi va oldiradi», deganda, u: «Men tiriltiraman va oldiraman», – dedi. Ibrohim: «Albatta, Alloh quyoshni Mashriqdan chiqarur, bas, sen uni Magribdan chiqarging-chi», – dedi. Bas, kufr keltirgan lol qoldi. Va, Alloh zolim qavmlarni hidoyatga solmas.

Yoki shiftlari ustiga qulagan qishloqdan otgan kishiga oxshashni kormadingmi? U: «Alloh buni olimdan keyin qanday tiriltirur?» – dedi. Bas, Alloh uni yuz yil oldirdi, songra, qayta tiriltirdi. «Qancha yotding?» – dedi. U: «Bir kun yoki bir kunning ba'zisicha yotdim», – dedi. «Balki, yuz yil yotding, taomingga va sharobingga nazar sol, ozgargani yoq va eshagingga ham qara. Seni odamlarga ibrat qilish uchun shunday qildik. Va suyaklarga nazar sol, ularni qandoq harakatga solamiz va ularga qandoq gosht kiygizamiz», – dedi. Unga ravshan bolganda: «Albatta, Alloh har bir narsaga qodirligini bildim», – dedi.

Esla, Ibrohim: «Ey Robbim, menga oliklarni qanday tiriltirishingni korsat», deganda, U Zot: «Ishonmadingmi?» – dedi. U: Ore, lekin qalbim xotirjam bolishi uchun», – dedi. U zot: «Qushdan tortta olgin-da, ozingga tortib, kesib maydala, songra, ulardan har bir toqqa bolaklarini qoygin, keyin ularni o`zingga chaqir, huzuringga tezlab keladilar», – dedi. «Va bilginki, albatta, Alloh Aziyz va Hakiym Zotdir».

Mollarini Allohning yolida sarflaydiganlarning misoli xuddi bir dona donga oxshaydir. Undan yetti boshoq osib chiqadir, har boshoqda yuztadan don bor. Va Alloh kimga xohlasa, yana kopaytirib beradir. Va Alloh qamrab oluvchi va biluvchi Zotdir.

Allohning yolida mollarini sarflab, songra sarflari ketidan minnat qilmay va ozor bermaydiganlarning ajrlari Robbilari huzuridadir. Ularga xavf yoq va ular xafa ham bolmaslar.

Yaxshi soz va kechirish ortidan ozor keladigan sadaqadan kora yaxshiroqdir. Va Alloh G`aniy va Haliym Zotdir.

Ey, iymon keltirganlar! Sadaqalaringizni minnat va ozor berish bilan, Allohga va oxirat kuniga iymon keltirmasa ham, kishilarga riyo uchun molini nafaqa qilganga oxshab, bekorga ketkazmang. U misoli ustini tuproq bosgan silliq bir toshga oxshaydir. Bas, kuchli yomgir yogsa, silliq bolib qoladi. Kasb qilganlaridan hech narsaga qodir bolmaslar. Va Alloh kofir qavmlarni hidoyatga boshlamas.

Mollarini Allohning roziligini istab, ozlaridagi ishonch bilan sarflaydiganlar xuddi tepalikdagi boqqa oxshaydir. Unga qattiq yomgir yogsa, mevasini ikki barobar beradi. Agar qattiq yomgir yogmasa, maydalab yoqqani ham bolaveradi. Va Alloh qilayotganlaringizni korib turuvchi Zotdir.

Sizlardan birortangiz ostidan anhorlar oqib turgan xurmozor va uzumzor, turli mevali bogi bolaturib, yoshi bir joyga yetganda, zaifhol zurriyoti bor paytda unga otli boron kelib, yonib bitishini xohlaydimi?! Alloh sizlarga shu tariqa O`z oyatlarini bayon qilur, shoyadki, fikr yuritsangiz.

Ey, iymon keltirganlar! Kasb qilgan pok narsalaringizdan va Biz sizlarga yerdan chiqarib bergan narsalarimizdan sadaqa qilinglar. Nopokni qasd etib sadaqa qilmang. Holbuki, uni ozingiz ham oluvchimassiz, magar koz yumsangizgina olasiz. Va bilingki, albatta, Alloh boy va maqtalgan Zotdir.

Shayton sizga faqirlikni va'da qiladir va fahsh ishlarga buyuradir. Alloh sizga Ozidan magfirat va fazlni va'da qiladir. Va Alloh keng qamrovli, biluvchi Zotdir.

U kimni xohlasa, oshanga hikmatni berar. Kimga hikmat berilsa, unga kop yaxshilik berilgan bo`lar. Faqat aql egalarigina eslarlar.

Qilgan nafaqangizni yoki nazringizni Alloh albatta biladir. Zolimlarga yordamchilar yo`qdir.

Sadaqani oshkora qilsangiz, qandoq ham yaxshi. Agar maxfiy qilsangiz va faqirlarga bersangiz, bu siz uchun yaxshidir. Sizdan gunohlaringizni yuvadir. Va Alloh qilayotgan amallaringizdan xabardordir.

Ularni hidoyatga solish sening zimmangda emas. Lekin Alloh kimni xohlasa, hidoyatga boshlar. Nafaqa qilgan yaxshiliklaringiz oz foydangizga. Qilgan nafaqangiz faqat Allohning yuzini istash uchundir. Nafaqa qilgan yaxshiliklaringiz ozingizga to`laligicha qaytarilur. Sizlarga zulm qilinmas.

(Sadaqa va xayru ehsonlar) Allohning yolida tutilgan, yer yuzida kasb qilishga qodir bolmagan, iffatlari tufayli bilmagan kishi ularni boy deb oylaydigan faqirlargadir. Ularni siymolaridan taniysan, odamlardan xiralik qilib soramaslar. Nafaqa qilgan yaxshiliklaringizni Alloh albatta bilguvchidir.

Kechasiyu kunduzi mollarini yashirin va oshkora nafaqa qiladiganlarning ajrlari Robbilari huzuridadir. Ularga xavf yoq va ular xafa ham bolmaslar.

Riboni yeydiganlar (qabrlaridan) faqat shayton urib, jinni bolgan kishidek dovdirab turarlar. Bunday bolishi ularning, tijorat ham riboga oxshash-da, deganlari uchundir. Va holbuki, Alloh tijoratni halol, riboni harom qilgan. Kimki Robbidan mav'iza kelganda toxtasa, avval otgani oziga va uning ishi Allohning Oziga havola. Kimki, yana (riboga) qaytsa, ana oshalar do`zax egalaridir. Ular unda abadiy qolurlar.

Alloh riboni doimo nuqsonga uchratur va sadaqalarni ziyoda qilur. Va Alloh har bir kofir, gunohkorni xush ko`rmas.

Albatta, iymon keltirgan, yaxshi amallarni qilgan, namozni qoim qilib, zakot berganlarning ajrlari Robbilari huzuridadir. Ularga xavf yoq va ular xafa ham bolmaslar.

Ey, iymon keltirganlar! Agar momin bolsangiz, Allohga taqvo qiling va riboning sarqitini ham tark qiling.

Agar undoq qilmasangiz, Alloh va Uning Rasuli tomonidan boladigan urushga ishonavering. Agar tavba qilsangiz, sarmoyangiz ozingizga, zulm qilmassiz va sizga ham zulm qilinmas.

Agar nochor bolsa, boyiguncha intizor qiling. Sadaqa qilmogingiz, gar bilsangiz, o`zingiz uchun yaxshidir.

Allohga qaytariladigan kuningizdan qorqing. Songra, har bir jon qilganiga yarasha to`liq oladur. Ularga zulm qilinmas.

Ey, iymon keltirganlar! Ma'lum muddatga qarz oldi-berdi qilgan vaqtingizda, uni yozib qoying. Orangizda bir yozuvchi adolat bilan yozsin. Hech bir yozuvchi Alloh bildirganidek qilib yozishdan bosh tortmasin. Bas, yozsin va haq zimmasiga tushgan kishi aytib tursin, Robbiga taqvo qilsin va undan hech narsani kamaytirmasin. Agar haq zimmasiga tushgan kishi esi past, zaif yoki aytib tura olmaydigan bolsa, uning valiyi adolat bilan aytib tursin. Erkaklaringizdan ikki kishini guvoh qiling. Agar ikki er kishi bolmasa, ozingiz rozi boladigan guvohlardan bir er kishi va ikki ayol kishi bolsin. Ikkovi(ayol)dan birortalari adashsa, birlari boshqalarining esiga soladi. Va chaqirilgan vaqtda guvohlar bosh tortmasinlar. Kichik bolsa ham, katta bolsa ham, muddatigacha yozishingizni malol olmang. Shundoq qilmogingiz, Allohning huzurida adolatliroq, guvohlikka kuchliroq va shubhalanmasligingiz uchun yaqinroqdir. Magar oralaringizda yurib turgan naqd savdo bolsa, yozmasangiz ham, sizga gunoh bo`lmas. Oldi-sotdi qilganingizda, guvoh keltiring va yozuvchi ham, guvoh ham zarar tortmasin. Agar (aksini) qilsangiz, albatta, bu fosiqligingizdir. Allohga taqvo qiling. Va Alloh sizga ilm beradir. Alloh har bir narsani biluvchi Zotdir.

Agar safarda bolsangiz va yozuvchi topa olmasangiz, bas, qolga olinadigan garov bo`lsin. Agar ba'zingiz ba'zingizga ishonsangiz, bas, ishonilgan omonatni ado qilsin, Allohga — Robbiga taqvo qilsin. Guvohlikni berkitmang! Kim uni berkitsa, uning qalbi gunohkordir. Va Alloh qilayotgan amallaringizni biluvchi Zotdir.

Osmonlaru yerdagi narsalar Allohnikidir. Agar ichingizdagi narsalarni oshkor qilsangiz ham, maxfiy qilsangiz ham, sizlarni Alloh hisob-kitob qiladir. Va kimni xohlasa, mag`firat qilar, kimni xohlasa, azoblar. Va U har bir narsaga qodirdir.

Paygambar unga oz Robbisidan tushirilgan narsaga iymon keltirdi va mominlar ham. Allohga, Uning farishtalariga, kitoblariga, Paygambarlariga hamma-hamma iymon keltirdi. Uning Paygambarlarining birortalarini ajratmaymiz. Va: «Eshitdik va itoat qildik, (ey Robbimiz), magfiratingni so`raymiz va qaytib borish Sengadir», dedilar.

Alloh hech bir jonni toqatidan tashqari narsaga taklif qilmas. Foydasi ham oz kasbidan, zarari ham oz kasbidan. Ey Robbimiz, agar unutsak yoki xato qilsak, (iqobga) tutmagin. Ey Robbimiz, bizdan oldingilarga yuklaganga oxshash ogirlikni bizga yuklamagin. Ey Robbimiz, bizga toqatimiz yetmaydigan narsani yuklamagin. Bizni afv et, magfirat qil va rahim et. Sen xojamizsan. Bas, kofir qavmlarga bizni golib qil.